EE: Ακόμη μια πρωτοβουλία για το ξέπλυμα χρήματος που δεν πρόκειται να ευοδωθεί

 EE: Ακόμη μια πρωτοβουλία για το ξέπλυμα χρήματος που δεν πρόκειται να ευοδωθεί

Μεγάλα ποσά από παράνομες δραστηριότητες διοχετεύονται κάθε χρόνο στην πραγματική οικονομία. Η ΕΕ υπόσχεται πάλι να καταπολεμήσει πιο αποτελεσματικά το ξέπλυμα χρήματος. Να είχαμε να λέγαμε, ταιριάζει κουτί η έκφραση.

Ακόμη μια πρωτοβουλία για να συλλάβουν το χρήμα από παράνομες δραστηριότητες παίρνει η ΕΕ. Μόνο που το μαύρο χρήμα δεν είναι πάντα αυτονόητο ποιο είναι. Θα επανέλθουμε όμως αργότερα.

Η δήλωση του Βάλντις Ντομπρόφσκις, αντιπροέδρου της Κομισιόν, είναι χαρακτηριστική: «Η νομοθεσία μας για την καταπολέμηση βρώμικου χρήματος είναι η πιο αυστηρή στον κόσμο, θα πρέπει όμως και να την εφαρμόζουμε με απόλυτη συνέπεια». Μμμμ… εδώ κάτι αρχίζει και μυρίζει άσχημα. Προφανώς αν υπάρχει η σχετική νομοθεσία και δεν εφαρμόζεται τότε πρόκειται ή για ανεφάρμοστη νομοθεσία ή νομοθεσία προθέσεων και όχι εργαλείο οικονομικής πολιτικής που από τη μια κάνει το οικονομικό παιχνίδι να παίζεται επί ίσοις όροις, από την άλλη φέρει έσοδα στους κρατικούς κορβανάδες και από την άλλη είναι αποτρεπτική στη διάπραξη εγκληματικών δραστηριοτήτων.

 Πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ δεν τηρούν σχολαστικά τα προβλεπόμενα ή δεν ελέγχουν ύποπτες συναλλαγές με τη δέουσα αυστηρότητα αυτό διαπιστώνουν σύμφωνα με τα επίσημα λεγόμενα. Γι αυτό η Κομισιόν προτείνει και επισήμως πλέον την ίδρυση μίας νέας, ευρωπαϊκής εποπτικής αρχής, η οποία θα ελέγχει τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Επιπλέον θα έχει την αρμοδιότητα να ελέγχει απευθείας τα νομικά πρόσωπα που πραγματοποιούν διασυνοριακές συναλλαγές, εφόσον παρατηρηθεί κάτι ύποπτο. Μάλιστα. Διεθνείς οικονομικοί Σέρλοκ Χολμς με ολίγο άρωμα αυταρχισμού και συγκεντρωτισμού μας φαντάζουν αυτοί που θα απαρτίζουν την νέα, ευρωπαϊκή εποπτική αρχή. Βέβαια θα κατηγορηθούμε για μεροληψία στην κρίση μας, ακόμα δεν τον είδαμε Γιάννη τον βαφτίσαμε, αλλά όλες οι προηγούμενες προσπάθειες, αν ήταν τέτοιες, δεν απέτυχαν όχι τυχαία.

Ωστόσο, όλα αυτά λένε δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Το νέο θεσμικό όργανο θα ξεκινήσει το έργο του σε τρία χρόνια, ενώ εκτιμάται ότι θα χρειαστούν τουλάχιστον πέντε χρόνια μέχρι να αναπτύξει την πλήρη ισχύ του. Μέχρι τότε όλοι θα έχουν προετοιμαστεί, και οι ενδιαφερόμενοι πιο μπροστά από όλους και στο τέλος θα γίνει μια τρύπα στο νερό, θα μας μείνει όμως η Αρχή για να εμπλουτίζεται η γραφειοκρατία των Βρυξελλών με νέο αίμα και το πόπολο με νέες αυταπάτες.

 Τα κράτη-μέλη έχουν ήδη εγκρίνει τη σύστασή του και θα έχει παραμφερή λειτουργία με την επιτροπή εποπτείας που έχει ήδη συσταθεί για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Ασφαλώς δεν λείπουν οι διαφωνίες και μία από αυτές αφορά την έδρα της νέας εποπτικής αρχής. Εδώ να σημειώσουμε ότι οι τράπεζες συνεχίζουν να κάνουν ότι έκαναν, κάθε βρώμικο κόλπο έχει και τον σπεσιαλίστα/ες στον τομέα τους παρά την ύπαρξη της αρχής εποπτείας τους. Και στη Γερμανία, και στο Λουξεμβούργο και… και… κάτι ξέρουν οι άνθρωποι.

Τεράστιος «βρώμικος» τζίρος συνήθως τον αφήνουν απέξω

 «Το ξέπλυμα χρήματος είναι μία ξεκάθαρη απειλή για τους πολίτες, τους δημοκρατικούς θεσμούς και το δημοσιονομικό μας σύστημα», παραδέχεται η αρμόδια Επίτροπος Μέιριντ Μακγκίνες, παρουσιάζοντας τη νέα νομοθετική πρόταση της Κομισιόν. Προσέξτε την ορολογία της. Το ξέπλυμα είναι η απειλή και όχι η δραστηριότητα προέλευσης του!

 Εκτιμούν ότι ο τζίρος του βρώμικου χρήματος φτάνει τα 133 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 1.5% του συνόλου της ευρωπαϊκής οικονομίας. «Δεν μπορούμε νε υποτιμούμε πλέον το μέγεθος του προβλήματος, θα πρέπει να σφραγίσουμε τις κρυψώνες που ακόμη χρησιμοποιούν οι εγκληματίες», προειδοποιεί η Επίτροπος. Εδώ γελάνε και τα μικρά παιδιά.

Έρευνα του 2016 για το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών κάνει λόγο για «περίπου 100 δισεκατομμύρια ευρώ». Για όλη την Ευρώπη το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο υπολογίζει ότι τα έσοδα από παράνομες δραστηριότητες έχουν αποφέρει περισσότερα από 250 δισεκατομμύρια ευρώ. Ποσό περίπου διπλάσιο. Αλλά και αυτό είναι ελάχιστο μπροστά στο πραγματικό μέγεθος. Όλοι ξέρουν ότι το μαύρο χρήμα, όχι απαραίτητα από ναρκωτικά αλλά από τον τομέα της παραοικονομίας, που είναι μια από τις πιο σημαντικές πηγές δημιουργίας μαύρου χρήματος και που χρειάζεται ξέπλυμα, είναι πολύ περισσότερο. Το ΔΝΤ για παράδειγμα τοποθετεί την παραοικονομία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες να κυμαίνεται από λιγότερο από 10% έως πάνω από 40% του ΑΕΠ. H Ελλάδα βρίσκεται περίπου στο 30%.

 Επανερχόμενοι στις διακηρύξεις για να γίνει αυτό η Επίτροπος επιχειρεί να ενοποιήσει τις διαφορετικές διατάξεις που ισχύουν σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Κύριο ζητούμενο είναι η διαφάνεια ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των επιχειρήσεων και την αγορά ακινήτων. Σε λίγα χρόνια θα πρέπει να έχουν εξαφανιστεί οι εταιρίες που λειτουργούν χωρίς όνομα ή μόνο μέσω καταπιστευματούχων και «ανθρώπων-βιτρίνα». Απαραίτητη θεωρείται και η σύσταση ενιαίου μητρώου για όλους τους τραπεζικούς λογαριασμούς στην ΕΕ, καθώς και τους κατόχους των λογαριασμών αυτών. Βέβαια όλα τα παραπάνω δεν αφορούς τους εργαζόμενους που ούτως ή άλλως δεν έχουν αυτές τις δυνατότητες αλλά από ότι φαίνεται ούτε και τους μεγαλοσχήμονες, μεγαλομετόχους πολυεθνικών και τραπεζών, στελέχη με απίστευτα μπόνους κάτω από το τραπέζι κλπ.

Εμπειρογνώμονες της Κομισιόν εκτιμούν ότι ο κατακερματισμός παράνομων περιουσιών σε όλο και μικρότερα ποσά, η σύσταση εταιριών που διασυνδέονται και αλληλοσυμπληρώνονται, καθώς και η διασπορά εσόδων σε περισσότερους τραπεζικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό είναι μερικές από τις μεθόδους που χρησιμοποιούν επιτήδειοι για να συγκαλύψουν τα ίχνη του χρήματος, όταν αυτό προέρχεται από εμπόριο ναρκωτικών, παράνομη πορνεία, παράνομα τυχερά παιχνίδια, εμπορία ανθρώπων και συναφή αδικήματα. Όπως προείπαμε τα άλλα λαμόγια μένουν στην απέξω. Είναι υπεράνω υποψίας και ελέγχου.

Με μία νέα οδηγία για την καταπολέμηση του βρώμικου χρήματος- την έκτη κατά σειρά, ζωή να έχουν…- η Κομισιόν θα επιχειρήσει να δυσχεράνει τη δραστηριότητα του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά και τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων. Όχι που θα γλιτώσουν οι τρομοκράτες που διακινούν τα δισσεκατομμύρια…

Στο στόχαστρο των αρμοδίων θα βρίσκονται και τα κρυπτονομίσματα, που εκτιμάται ότι διευκολύνουν ανώνυμες συναλλαγές.

Όριο 10.000 ευρώ στα μετρητά;

Διαφωνίες εξακολουθούν να επικρατούν για την πρόταση Ντομπρόφσκις να απαγορευθούν όλες οι πληρωμές με μετρητά για ποσά άνω των 10.000 ευρώ. Ο ίδιος θεωρεί ότι η επιμονή στην «οικονομία των μετρητών» ανοίγει κερκόπορτες για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος. Παράδειγμα: Μία πιτσαρία μπορεί να «φουσκώσει» τον τζίρο της, διοχετεύοντας έτσι παράνομο χρήμα σε νόμιμες δραστηριότητες. Αλλά και στις αγοραπωλησίες ακινήτων οι συναλλαγές γίνονται πολλές φορές με βαλίτσες γεμάτες μετρητά, χωρίς να εξετάζεται η προέλευση του χρήματος.

Το 70% των συναλλαγών στην Ευρώπη γίνεται με μετρητά. Σε ορισμένα κράτη-μέλη προβλέπονται ήδη περιορισμοί. Στην Ελλάδα μάλιστα απαγορεύονται να χρησιμοποιηθούν μετρητά για συναλλαγές άνω των 500 ευρώ. Αν είναι όμως να καταθέσεις υπέρ τράπεζας κάποιο ποσό, ας πούμε αρκετών χιλιάδων ευρώ, πρόσφατα γίναμε αυτόπτες μάρτυρες σχετικού περιστατικού, κανένα πρόβλημα!

 Ωστόσο σε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Αυστρία, δεν προβλέπεται όριο. Ο Αυστριακός υπουργός Οικονομικών Γκέρνοτ Μπλούμελ λέει ότι στηρίζει τον αγώνα κατά του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά θεωρεί ουτοπική την εκτίμηση ότι οι εγκληματίες χρησιμοποιούν μόνο μετρητά. «Αυτό που παρατηρούμε εμείς είναι ότι οι ύποπτες δραστηριότητες μεταφέρονται στο διαδίκτυο» δήλωσε ο Μπλούμελ την περασμένη εβδομάδα στη Βιέννη. «Θεωρώ πιο σημαντικό να επικεντρώσουμε εκεί την προσοχή μας, αντί να επιβάλλουμε αυθαίρετα όρια, τα οποία θα ενίσχυαν την τάση για κατάργηση των μετρητών».

Πάντως ο Επίτροπος Ντομπρόφσκις ανησυχεί για το κύρος της ΕΕ ως έδρας για χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ξέσπασε το σκάνδαλο FinCen-Files, ήταν σαφής η εμπλοκή μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών. Οι αποκαλύψεις των αποκαλούμενων FinCEN Files, εμπιστευτικών εγγράφων από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών που δημοσιοποίησε η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists) και αναφέρονται σε αμφιλεγόμενες συναλλαγές μεγάλων τραπεζών, όπως η Deutsche Bank, η JP Morgan, η Barclays, αλλά και η τουρκική Aktif Bank. 

Το 2018 είχε γίνει γνωστή ότι μία μεγάλη τράπεζα από τη Δανία είχε ξεπλύνει ποσό έως 200 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω υποκαταστήματός της στην Εσθονία. Το σκάνδαλο εκείνο της Danske Bank είχε δώσει αφορμή για τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία της Κομισιόν, την οποία απομένει να εγκρίνουν τα 27 κράτη-μέλη, αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Από πρωτοβουλίες καλά από αποτέλεσμα τζίφος. Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς.

 

Επιμέλεια: Πάνος Ευθυμίου

 

ΠΗΓΗ: DW, capital.gr