Νέα αλματώδης αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών

 Νέα αλματώδης αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών

Νέο ρεκόρ καταρρίπτουν οι εξοπλισμοί παγκοσμίως, καθώς με κεντρικές παραμέτρους την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία και την εντεινόμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ και Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, η όξυνση των ανταγωνισμών και των αντιπαραθέσεων οδηγεί σε συνολικότερη ενίσχυση των πολεμικών προετοιμασιών για το ενδεχόμενο γενικευμένης σύγκρουσης.

Οι συνολικές παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 3,7 τοις εκατό σε πραγματικούς όρους το 2022, φτάνοντας στο νέο υψηλό των 2240 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ευρώπη σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση από έτος σε έτος των τελευταίω τουλάχιστον 30 χρόνω.. Οι τρεις μεγαλύτεροι στις δαπάνες το 2022 —Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα και Ρωσία— αντιπροσώπευαν το 56% του παγκόσμιου συνόλου, σύμφωνα με νέα στοιχεία για τις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες που δημοσιεύθηκαν χτες από το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).

Συγκεκριμένα, οι στρατιωτικές δαπάνες ανήλθαν σε 2,24 τρισ. δολάρια, δηλαδή στο 2,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ, καταγράφοντας αύξηση για 8η συνεχή χρονιά.

Η μεγάλη κλιμάκωση της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη, με κεντρικό στοιχείο τη ρωσική εισβολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία, επιτάχυνε αποφάσεις των χωρών της ΕΕ για μεγάλη αύξηση των «αμυντικών» δαπανών.

«Η συνεχής αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών τα τελευταία χρόνια είναι ένα σημάδι ότι ζούμε σε έναν όλο και πιο ανασφαλή κόσμο», δήλωσε η Δρ Nan Tian, ​​Ανώτερη Ερευνήτρια στο Πρόγραμμα Στρατιωτικών Δαπανών και Παραγωγής Όπλων του SIPRI. «Τα κράτη ενισχύουν τη στρατιωτική ισχύ ως απάντηση σε ένα επιδεινούμενο περιβάλλον ασφαλείας, το οποίο δεν προβλέπουν βελτίωση στο εγγύς μέλλον»

Οι στρατιωτικές δαπάνες των μελών του ΝΑΤΟ, στο οποίο συμμετέχουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αυξάνονται από το 2014, μετά την πραξικοπηματική ανατροπή της κυβέρνησης στο Κίεβο, την εμφύλια σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία και την ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία.

Όπως και τις τελευταίες χρονιές, έτσι και το 2022 οι ΗΠΑ βρέθηκαν στη κορυφή των αμυντικών δαπανών, με 877 δισ. δολάρια, ποσό το οποίο αντιπροσωπεύει το 39% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών. Αν και οι «αμυντικές» δαπάνες ως ποσοστό του αμερικανικού ΑΕΠ απέχουν από εκείνες του λεγόμενου «Ψυχρού Πολέμου» (όταν άγγιζαν ακόμα και το 10% του ΑΕΠ), ο ερευνητής Ναν Τιάν εκτιμά ότι οι υψηλές «αμυντικές» δαπάνες επιτρέπουν στις ΗΠΑ «να υπερασπιστούν την επιρροή τους στον υπόλοιπο κόσμο» όπως καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να πράξει.

«Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ το 2022 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο άνευ προηγουμένου επίπεδο οικονομικής στρατιωτικής βοήθειας που παρείχαν στην Ουκρανία», δήλωσε ο Δρ Ναν Τιάν, ανώτερος ερευνητής του SIPRI. «Δεδομένης της κλίμακας των δαπανών των ΗΠΑ, ακόμη και μια μικρή αύξηση σε ποσοστά έχει σημαντικό αντίκτυπο στο επίπεδο των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών».

Η οικονομική στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία ανήλθε συνολικά σε 19,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Αν και αυτό ήταν το μεγαλύτερο ποσό στρατιωτικής βοήθειας που δόθηκε από οποιαδήποτε χώρα σε έναν μόνο δικαιούχο κάθε χρόνο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, αντιπροσώπευε μόνο το 2,3 τοις εκατό των συνολικών στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ. Το 2022 οι ΗΠΑ διέθεσαν 295 δισεκατομμύρια δολάρια για στρατιωτικές επιχειρήσεις και συντήρηση, 264 δισεκατομμύρια δολάρια για προμήθειες και έρευνα και ανάπτυξη και 167 δισεκατομμύρια δολάρια για στρατιωτικό προσωπικό.

Η Κίνα καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση παγκοσμίως στις στρατιωτικές δαπάνες, με 292 δισ. δολάρια (13% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών). Αν και οι δαπάνες αυτές βρίσκονται ακόμα σε σημαντική απόσταση από τις ΗΠΑ, πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι και αναλυτές προειδοποιούν ότι η Κίνα αποκτά αργά αλλά σταθερά ένα στρατιωτικό πλεονέκτημα και επικεντρώνεται στην ενίσχυση της επιρροής της στον Ειρηνικό.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ιαπωνίας αυξήθηκαν κατά 5,9 τοις εκατό μεταξύ 2021 και 2022, φτάνοντας τα 46,0 δισεκατομμύρια δολάρια, ή το 1,1 τοις εκατό του ΑΕΠ. Αυτό ήταν το υψηλότερο επίπεδο ιαπωνικών στρατιωτικών δαπανών από το 1960. Μια νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας που δημοσιεύτηκε το 2022 καθορίζει φιλόδοξα σχέδια για την αύξηση της στρατιωτικής ικανότητας της Ιαπωνίας την επόμενη δεκαετία ως απάντηση στις όπως τις αντιλαμβάνονται αυξανόμενες απειλές από την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα και τη Ρωσία.

«Η Ιαπωνία υφίσταται μια βαθιά αλλαγή στη στρατιωτική της πολιτική», δήλωσε ο Xiao Liang, Ερευνητής στο Πρόγραμμα Στρατιωτικών Δαπανών και Παραγωγής Όπλων του SIPRI. «Οι μεταπολεμικοί περιορισμοί που επέβαλε η Ιαπωνία στις στρατιωτικές της δαπάνες και τις στρατιωτικές της δυνατότητες φαίνεται να χαλαρώνουν».

Ευρώπη: Η μεγαλύτερη αύξηση στις στρατιωτικές δαπάνες εδώ και 30 χρόνια

Οι χώρες της Ευρώπης δαπάνησαν - αφού αφαιρεθεί ο πληθωρισμός - 13% περισσότερα για στρατιωτικές δαπάνες το 2022. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση εδώ και πάνω από 30 χρόνια.

Η Ουκρανία (11η) πρακτικά επταπλασίασε (+640%) τις στρατιωτικές δαπάνες της, που έκαναν άλμα στα 44 δισ. δολάρια, με άλλα λόγια στο 1/3 του ΑΕΠ της, και μάλιστα χωρίς να συνυπολογίζονται οι προμήθειες δυτικών και άλλων εξοπλισμών αξίας πολλών δισ. δολαρίων, επισημαίνει το SIPRI.

Οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 9,2%, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, κι έτσι η Ρωσία βρέθηκε από την πέμπτη στην τρίτη θέση. Οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά περίπου 9,2 τοις εκατό το 2022, σε περίπου 86,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό ισοδυναμούσε με 4,1 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της Ρωσίας το 2022, από 3,7 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2021.

Αλλά «ακόμα κι αν αφαιρέσουμε τα δύο κράτη που ενεπλάκησαν σε πόλεμο, οι δαπάνες στην Ευρώπη αυξήθηκαν πολύ», επισημαίνεται.

Οι στρατιωτικές δαπάνες των μελών του ΝΑΤΟ ανήλθαν συνολικά σε 1232 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, που ήταν 0,9 τοις εκατό υψηλότερες από το 2021.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη με 68,5 δισεκατομμύρια δολάρια, από τα οποία εκτιμάται ότι 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια (3,6 τοις εκατό) ήταν οικονομική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.

Το 2022 οι στρατιωτικές δαπάνες της Τουρκίας μειώθηκαν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, φθάνοντας τα 10,6 δισεκατομμύρια δολάρια — μείωση 26 τοις εκατό από το 2021.

Οι ευρωπαϊκές στρατιωτικές δαπάνες, που έφτασαν τα 480 δισ. δολάρια το 2022, είχαν ήδη αυξηθεί κατά 1/3 και πλέον σε δέκα χρόνια και η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί την επόμενη δεκαετία.

ΠΗΓΗ: SIPRI