Στη Σκιά του Καραβάτζιο
Ιταλία, 1600 μ.Χ. Ο Μικελάντζελο Μερίζι, γνωστότερος ως Καραβάτζιο, είναι ένας ιδιοφυής καλλιτέχνης που επαναστατεί ενάντια στους αυστηρούς κανόνες της Συνόδου του Τρέντο σχετικά με την απεικόνιση θρησκευτικών εικόνων, χρησιμοποιώντας πόρνες, κλέφτες και άστεγους ως μοντέλα για τους θρησκευτικούς του πίνακες. Όταν ο Καραβάτζιο καταδικαστεί σε θάνατο έπειτα από μια μονομαχία ερωτικής αντιζηλίας, ο Πάπας Παύλος Ε' αναθέτει σε έναν μυστικό πράκτορα του Βατικανού να διεξαγάγει πλήρη έρευνα γύρω από τον εκκεντρικό καλλιτέχνη, έτσι ώστε να αποφασίσει αν θα του δώσει χάρη.
Ο Ανθρωπος - Σκιά ξεκινά τη μυστική
του έρευνα για έναν ζωγράφο ο οποίος συναρπάζει, ταράζει και ανατρέπει τα πάντα
στη ζωή του, όπως και στην Τέχνη του... Μια Σκιά που θα έχει απόλυτη δύναμη ζωής
και θανάτου για τη μοίρα μιας ιδιοφυΐας.
Aν υπάρχει μια σκιά πάνω από το φιλμ του Μικέλε Πλάσιντο, είναι εκείνη του κατά Ντέρεκ Τζάρμαν «Καραβάτζιο», μιας σαρκικής, ιδιοσυγκρασιακής βουτιάς στην καλλιτεχνική …ιδιοσυγκρασία του υποκειμένου του, που έχει αφήσει το στίγμα της στους εραστές του arthouse σινεμά. Ο Μικέλε Πλάσιντο δεν είναι τόσο γνωστός στη χώρα μας, όσο στην πατρίδα του, τη γειτονική Ιταλία. Οι μεγαλύτεροι τον γνωρίζετε από τα πρωταγωνιστικά του καθήκοντα στη σειρά «Τα Πλοκάμια της Μαφίας» που προκαλούσε χαλασμό στην εποχή της δημόσιας τηλεόρασης, οι κάπως πιο μικρότεροι ίσως τον θυμάστε από το «Romanzo Criminale» (2005), οι γκανγκστερισμοί του οποίου είχαν περάσει σχετικά απαρατήρητοι από τα θερινά μας, παρά το φρενήρες μοντάζ τους, αλλά βρήκαν το κοινό τους στην αγορά του DVD.
Κοινωνικό θρίλερ εποχής θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς την υπέροχη αυτή ταινία, η οποία μέσα από την ιστορία καταδίωξης του σπουδαίου ζωγράφου μάς αποκαλύπτει όλες τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την προσθήκη του μοναδικού φανταστικού χαρακτήρα, του Ανθρώπου - Σκιά, που πάνω στη δράση του στήνεται όλη η ραχοκοκαλιά της εξιστόρησης της ζωής του Καραβάτζιο. Μέσα από τη βιογραφία του ζωγράφου αντιλαμβανόμαστε τον καταλυτικό ρόλο της παπικής Εκκλησίας τόσο στη διαμόρφωση των ηθικών αξιών όσο και στην Τέχνη. Το πώς οι ευγενείς ήταν «μαικήνες» - εκμεταλλευτές των καλλιτεχνών - συνδιαμορφωτές του περιεχομένου της Τέχνης της περιόδου. Αντιλαμβανόμαστε ότι η έννοια της καλλιτεχνικής ελευθέριας δεν υπήρχε στο λεξικό της εποχής, και όποιος την ασπαζόταν γινόταν αντιφρονούντας και το πλήρωνε ακριβά.
Ιδιαίτερη στιγμή μέσα
στο έργο είναι η συνάντηση του Καραβάτζιο με τον Τζορντάνο Μπρούνο, η οποία
δεν είναι η πρώτη φορά που εξιστορείται αλλά δεν είμαστε βέβαιοι για το γεγονός
αυτό καθαυτό. Ακόμα κι αν δεν έγινε αυτή η συνάντηση, όμως, είναι σπουδαία προσθήκη
στην ταινία, αφού η Ιερά Εξέταση εκείνη την περίοδο καταδίκασε στην πυρά τον
σπουδαίο φιλόσοφο.
Ο Μικέλε Πλάσιντο παρουσιάζει την ταινία που
προετοιμάζει εδώ και πενήντα χρόνια, με πρωταγωνιστή έναν σαρκικό,
επιβλητικό και σαρωτικό Ρικάρντο Σκαμάρτσιο και βαθύτερη θεματολογία την
αναζήτηση της αλήθειας στην τέχνη, την υποκρισία της εξουσίας, καλλιτεχνικής,
θρησκευτικής, πολιτικής. Τα κάδρα που και ο Πλάσιντο, σαν τον Καραβάτζιο,
φτιάχνει, θαμπώνουν με την ομορφιά, την πολυπλοκότητα, τον χειρισμό πλήθους και
το… ηθικό σκοτάδι τους, μεγαλεπήβολα και συναρπαστικά. Είναι, όμως, τόσο μεγάλο
το ενδιαφέρον του σκηνοθέτη για την ανασύσταση του σύμπαντος όπου έζησε ο ήρωάς
του, που όχι μόνο λειτουργεί προσθετικά σαν misery porn, αλλά σκεπάζει με το
βάρος του και την ίδια τη χαρακτηρογραφία του πολύπλοκου ζωγράφου.
Σκηνοθετικά, φωτογραφικά και σκηνογραφικά η ταινία είναι χάρμα οφθαλμών, οι δε ερμηνείες των βασικών πρωταγωνιστών, Ρικάρντο Σκαμάρτσιο και Λουί Γκαρέλ, εκπληκτικές. Το τέλος της χρονιάς μάς επιφύλαξε μία από τις ωραιότερες ταινίες της.
Επιμέλεια: Πάνος Ευθυμίου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου