«Οι κολιγάδες» Ένα θεατρικό για τον Δημήτρη Μπαλή, τον Θεόφιλο Καΐρη και την άγνωστη επανάσταση της Άνδρου

 «Οι κολιγάδες» Ένα θεατρικό για τον Δημήτρη Μπαλή, τον Θεόφιλο Καΐρη και την άγνωστη επανάσταση της Άνδρου

Το ιστορικό της εξέγερσης των κολιγάδων της Άνδρου στις αρχές της Επανάστασης του 1821  αφηγείται τo βιβλίο - θεατρικό έργο «Οι κολιγάδες» των Μηνά Βιντιάδη και Γιώργου Δαρδανού, που κυκλοφορεί από από τον εκδοτικό οίκο «Γκούτενμπεργκ». Πρόκειται για ένα θεατρικό έργο που φωτίζει μια γνωστή σε ελάχιστους πτυχή της Ελληνικής Επανάστασης με πρωταγωνιστές τον φιλόσοφο Θεόφιλο Καΐρη και τον αγρότη Δημήτρη Μπαλή.

Εμπνεόμενος από τις ιδέες της Φιλικής Εταιρείας στις οποίες μυείται από τον Θ. Καΐρη ο Δ. Μπαλής οργανώνει εξέγερση εναντίον των ελάχιστων οικογενειών, των κοτζαμπάσηδων, που καταδυναστεύουν την Άνδρο και των Οθωμανών που τις προστατεύουν.Καταλαμβάνουν το υποθηκοφυλακείο του νησιού και καίνε όλους τους τίτλους ιδιοκτησίας. Συγκροτούν λαϊκό δικαστήριο. Κοινωνικοποιούν τη γη και οργανώνουν την παραγωγική δραστηριότητα. Συντάσσουν μια πρωτοποριακή διακήρυξη που δείχνει πως ο αγωνιζόμενος ελληνικός λαός είχε ένα ολοκληρωμένο όραμα για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση του. Η επανάσταση αυτή -την εποχή που ο Μαρξ ήταν μόνο πέντε ετών και πενήντα χρόνια πριν από την «Κομμούνα του Παρισιού»-  έμεινε στην Ιστορία ως «Η Κομμούνα της Άνδρου». 

Το θεατρικό έργο του Μηνά Βιντιάδη και του Γιώργου Δαρδανού ζωντανεύει όλα τα γεγονότα της περιόδου και παρουσιάζει τις ιδέες που οδήγησαν όχι μόνο στην εξέγερση των αγροτών, αλλά και στην εκτέλεση του Δ. Μπαλή με απόφαση του ίδιου του Δ. Υψηλάντη.

- Διατί και ημείς κατά την παρούσαν στιγμήν να μην αποτινάξωμεν όχι μόνον τον ζυγόν των Τούρκων αλλά και των αρχόντων;

- Ομιλούν διαρκώς οι τουρκοκοτζαμπάσηδες ότι έχουν δικαίωμα επί της ιδιοκτησίας των και των εαυτών μας, τα οποία τάχα βγαίνουν από έγγραφα απαρασάλευτα. Αυτό δεν είναι σωστόν.

- Οι προπάτορες των αρχόντων μας ήλθον εις το νησί μας από άλλα μέρη ως κατακτηταί και με την βίαν εξουσίασαν το καλύτερον μέρος της γης...

-... χωρίς να έχουν προς τούτο κανένα δικαίωμα, περισσότερον από άλλους, εκτός από το δικαίωμα του ισχυρότερου. Και άλλους μεν από τους εντόπιους ιδιοκτήτας και καλλιεργητές εξόντωσαν και άλλους έκαμαν σκλάβους των.

- Οι σημερινοί λοιπόν άρχοντες, απόγονοι των κατακτητών και των σφετεριστών της γης των πατέρων μας, κανέν δικαίωμα δεν έχουν να κρατούν αυτήν διά την ιδικήν των ωφέλειαν και κατατυράννευσιν και λήστευσιν ημών.

- Ο καιρός της ελευθερίας μας ήλθεν, ας αποτινάξωμεν λοιπόν τον ζυγόν και ας καταργήσωμεν τα προνόμια των αρχόντων μας.

Πρόκειται για απόσπασμα από το θεατρικό «Οι κολιγάδες / Ο Δημήτρης Μπαλής, ο Θεόφιλος Καΐρης και η άγνωστη επανάσταση της Ανδρου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Gutenberg / Τμήμα Θεατρικών Σπουδών».

Οι Μηνάς Βιντιάδης και Γιώργος Δάρδανος ανέλαβαν να μας αφηγηθούν μια άγνωστη - αλλά πολύ ενδιαφέρουσα - για πολλούς από εμάς ιστορία. Στο θεατρικό σε μια σειρά 32 σύντομων σκηνών περνά μπροστά από τον αναγνώστη το ιστορικό της εξέγερσης των κολιγάδων της Άνδρου στα πρώτα χρόνια της Επανάστασης του 1821, η οποία οδήγησε στην κατάληψη της εξουσίας από τον απλό λαό. Οι κοτζαμπάσηδες του νησιού, με τα φεουδαρχικά προνόμια που είχαν από την εποχή της φραγκοκρατίας, στράφηκαν για βοήθεια στους Τούρκους, ύστερα στην Προσωρινή Διοίκηση του Αγώνα και συγκεκριμένα στον «αρμοστή νήσων» Κωνσταντίνο Μεταξά και το κίνημα κατέρρευσε...

«Το θεατρικό αυτό έργο ήρθε σαν μια εκδήλωση της προσωπικής και σαραντάχρονης πλέον ενασχόλησής μου με τον βίο και την πολιτεία του μεγάλου αγωνιστή και αγνώστου εν πολλοίς ακόμα στο ευρύτερο κοινό Δημήτρη Μπαλή. Στη μνήμη του υπάρχει σήμερα μια πηγή με το όνομά του στο Γαύριο της Άνδρου...», σημειώνει ο Γ. Δάρδανος, ενώ ο Μ. Βιντιάδης αναφέρει ότι «μόλις άρχισα να μελετώ τη ζωή των δύο εμβληματικών μορφών της εποχής, μαγεύτηκα από τον πληθωρικό χαρακτήρα τους και από τα γεγονότα που σημάδεψαν τα χρόνια εκείνα το νησί».

 

ΠΗΓΗ: Πρώτο Θέμα, Ριζοσπάστης