Πορτογαλία: Πέθανε ο Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο, ηγέτης του κινήματος των γαρυφάλλων

 Πορτογαλία: Πέθανε ο Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο, ηγέτης του κινήματος των γαρυφάλλων

Πέθανε ο ο Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο, στρατηγός του «κινήματος των λοχαγών» που ανέτρεψε τη 40χρονη δικτατορία στην Πορτογαλία.

Ο Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο, στρατηγός του «κινήματος των λοχαγών» που ανέτρεψε τη δικτατορία στις 25 Απριλίου 1974 στην Πορτογαλία, απεβίωσε την Κυριακή στη Λισαβόνα σε ηλικία 84 ετών, ανακοίνωσε ο συνταγματάρχης Βάσκο Λουρένσο, εκπρόσωπος των λοχαγών του Απριλίου.

Ο «Οτέλο», όπως τον αποκαλούσαν οι Πορτογάλοι, απεβίωσε στο στρατιωτικό νοσοκομείο στη Λισαβόνα, όπου είχε εισαχθεί, σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Η κηδεία του θα γίνει την ερχόμενη Τετάρτη, ανέφερε η Ένωση 25η Απριλίου, κληρονόμος του «κινήματος των λοχαγών», διευκρινίζοντας πως θα αποτεφρωθεί.

«Έγινε δικαίως ένα από τα σύμβολα» της Επανάστασης που «έθεσε τέρμα στην πιο μακρά δικτατορία του 20ού αιώνα στην Ευρώπη ανοίγοντας τον δρόμο στη δημοκρατία», υπογράμμισε σε μια ανακοίνωση το γραφείο του Πορτογάλου πρωθυπουργού, Αντόνιο Κόστα, ο οποίος ανέδειξε τις «στρατηγικές και επιχειρησιακές ικανότητές του» καθώς και τη «δέσμευση και γενναιοδωρία του».

Ο υπουργός Άμυνας, Ζοάο Γκόμες Κραβίνιο, του απέτισε φόρο τιμής για τον «ρόλο του στην κατάκτηση της ελευθερίας».

Ο διοικητής Οτέλο ντε Καρβάλιο, «στρατιωτικός εγκέφαλος» της Επανάστασης των Γαριφάλων, καθοδήγησε μέσα στην ανωνυμία την εξέγερση των λοχαγών που έθεσε τέρμα, μέσα σε ένα πρωινό, σχεδόν χωρίς να χυθεί καθόλου αίμα, σε περισσότερα από 40 χρόνια δικτατορίας του Σαλαζάρ.

Ελευθερία της έκφρασης, καθολική ψηφοφορία, ισότητα ευκαιριών ανδρών και γυναικών, δικαίωμα στην απεργία, κοινωνική ασφάλιση για όλους... οι Πορτογάλοι ανακάλυπταν τότε τη δημοκρατία.

Ο «Οτέλο» γεννήθηκε στη Μοζαμβίκη το 1936 και ξεκίνησε τη στρατιωτική σταδιοδρομία του τη δεκαετία του 1960, ενώ η χώρα είχε εμπλακεί στους αποικιακούς πολέμους.

Στο Κίνημα των Ενόπλων Δυνάμεων (MFA), που ανέτρεψε τη δικτατορία Salazar και Caetano, ήταν υπεύθυνος για την κατάρτιση του σχεδίου στρατιωτικών επιχειρήσεων και, ως εκ τούτου, γνωστός ως στρατηγικός της 25ης Απριλίου.

Μετά τις 25 Απριλίου, ήταν διοικητής του COPCON, της Επιχειρησιακής Διοίκησης της Ηπείρου, κατά τη διάρκεια της Επαναστατικής Διαδικασίας σε εξέλιξη (PREC), που προέκυψε σε συνεργασία με την πιο ριζοσπαστική στρατιωτική αριστερά και ήταν υποψήφιος για προεδρία το 1976.

Τη δεκαετία του 1980, το όνομά του φαίνεται να σχετίζεται με τις Λαϊκές Δυνάμεις 25 de Abril (FP-25 de Abril), μια ένοπλη οργάνωση υπεύθυνη για αρκετές επιθέσεις και θανάτους, που καταδικάστηκε, το 1986, σε 15 χρόνια φυλάκισης από μια τρομοκρατική ένωση. Το 1991, έλαβε χάρη και ήταν αμνηστία χρόνια αργότερα.

Το «τρομερό παιδί» της Επανάστασης, που πέρασε πέντε χρόνια στη φυλακή, διακήρυττε πάντα την αθωότητά του και καταδίκαζε τη βία, όμως είχε παραδεχθεί πως ήταν ο εμπνευστής ενός «συνολικού σχεδίου» που αποσκοπούσε στην κατάληψη της εξουσίας από τους εργάτες.

Ο Οτέλο Σαράιβα ντε Καρβάλιο, σημαίνουσα μορφή της διαδικασίας που οδήγησε στον εκδημοκρατισμό της Πορτογαλίας, ο στρατιωτικός που αφοσιώθηκε απόλυτα σ' ένα ιδανικό, έπαιξε από τις 25 Απριλίου ένα σημαντικό ρόλο στην πορτογαλική πολιτική σκηνή. Γι' αυτό η δίκη του, όποια κι αν ήταν τα νομικά κίνητρα, αποτέλεσε ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός.

Γιατί σε πείσμα των κρατούντων δεν έχουν όλοι κλείνει, το γόνυ, δεν έχουν όλα ισοπεδωθεί. Αυτό είναι το μήνυμα έστειλε από το κελί των φυλακών του Τομάρ ο στρατηγός των γαρύφαλλων: «Περισσότερο παρά ποτέ σκοπός της ζωής μου είναι η καλυτέρευση των συνθηκών των παραμελημένων και αδικημένων στη ζούγκλα, που εξακολουθεί να είναι η κοινωνική μας ζωή, όχι μονάχα εδώ στην Πορτογαλία, τον Τρίτο Κόσμο, αλλά λίγο πολύ και παντού. Διακριτικές αρετές όσων αγωνιζόμαστε στο χώρο της επαναστατικής Αριστεράς θεωρώ ότι είναι το θάρρος μας, η προσωπική μας αξιοπρέπεια, η χωρίς όρους αφοσίωσή μας στην υπόθεση των παραμερισμένων και καταπιεζομένων της γης ολόκληρης, η μαχητική αλληλεγγύη μας μαζί τους. Γι' αυτό ζούμε, μ' αυτά βρίσκουμε τη δύναμη που μας κρατά αγωνιζόμενους. Ίσως μέρος των νέων σήμερα να βρίσκουν όλα αυτά «ρομαντικά», «ουτοπιστικά» και ακόμη περισσότερο τα νέα στρώματα των μικροαστών που τόσο άπληστα έλκονται από το χρήμα και την εξουσία και που δίδουν τώρα τον τόνο στις δυτικές χώρες»

Γενναιόδωρος και αφελής, αντιφατικός και θεαματικός, απροετοίμαστος για ευθύνες που δεν ήθελε και του ανατέθηκαν, κανείς δεν ήταν πιο αγαπητός και μισητός από αυτόν. 

«Έπαιξε έναν διεστραμμένο και ολέθριο ρόλο στην περίοδο που ακολούθησε την 25η Απριλίου», ανέφερε σε μια ανακοίνωση όλο χολή το ακροδεξιό κόμμα Chega (Αρκετά).

Ο λοχαγός του Απριλίου, που «προξενεί και προξένησε βαθύ διαχωρισμό στην πορτογαλική κοινωνία», ήταν «ένας πρωταγωνιστής πρώτης γραμμής σε μια κρίσιμη στιγμή της σύγχρονης πορτογαλικής ιστορίας», παραδέχθηκε από την πλευρά του ο Πορτογάλος πρόεδρος Μαρσέλο Ρεμπέλο σε Σόουζα σε μια ανακοίνωση.

Ο συντηρητικός αρχηγός του κράτους διευκρίνισε εξάλλου πως είναι «πολύ νωρίς» για να «μπορέσει να τον κρίνει η ιστορία με την απαραίτητη απόσταση». Τι να πει και αυτός ο έρμος. Να βρίσει τον τεθνεώτα θέλει και το αξίωμα δεν τον αφήνει.

Το 2011, όταν η Πορτογαλία, η οποία ήταν σε κρίση, διαπραγματεύτηκε δανεισμό από το ΔΝΤ και την ΕΕ, ο Saraiba de Calvalho δεν είχε χάσει κανένα από τα ρητορικά του χαρίσματα. Είπε ότι ποτέ δεν θα είχε συμμετάσχει στην επανάσταση αν γνώριζε ότι η δημοκρατία θα δημιουργούσε μια τέτοια «άνιση κοινωνία».

Ο Eduardo Ferro Rodrigues θεώρησε τον Othello το μεγαλύτερο ατομικό σύμβολο του κινήματος των Ενόπλων Δυνάμεων και η Catarina Martins, ηγέτης του Αριστερού Μπλοκ, μίλησε για τον Othello ως έναν από τους μεγαλύτερους απελευθερωτές στη χώρα.

 

Επιμέλεια: Πάνος Ευθυμίου