Ενώ το κεφάλαιο καρπώνεται την αύξηση της παραγωγικότητας οι εργαζόμενοι πεθαίνουν στη δουλειά

 Ενώ το κεφάλαιο καρπώνεται την αύξηση της παραγωγικότητας οι εργαζόμενοι πεθαίνουν στη δουλειά

Πρόσφατη έρευνα του Αμερικανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής διαπιστώνει το χάσμα που μεγαλώνει ανάμεσα στις αξίες που παράγει ένας εργαζόμενος με τη δουλειά του και τον μισθό με τον οποίο πληρώνεται.

Οι συγγραφείς της έρευνας διαπιστώνουν πως το μέσο ωρομίσθιο των Αμερικανών εργαζομένων έχει παραμείνει καθηλωμένο από το 1979 έως και το 2017, την περίοδο δηλαδή που καλύπτει η έρευνα, καθώς η εξέλιξή του δεν συμβαδίζει με την αύξηση της παραγωγικότητας. Ο μέσος εργαζόμενος στις ΗΠΑ το 2017 αμειβόταν με 23 δολάρια την ώρα, ποσό που σύμφωνα με τους συγγραφείς θα έπρεπε να είναι 10 δολάρια υψηλότερο, εάν οι μισθοί συμβάδιζαν με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας.

Οι ανισότητες αφθονούν στην οικονομία των ΗΠΑ και ένας κεντρικός μοχλός τις τελευταίες δεκαετίες είναι το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ της ωριαίας αποζημίωσης ενός τυπικού (μέσου) εργαζομένου και της παραγωγικότητας - του εισοδήματος που παράγεται ανά ώρα εργασίας. Αυτή η αυξανόμενη απόκλιση οφείλεται σε δύο άλλα διευρυνόμενα κενά, μεταξύ της αποζημίωσης που λαμβάνουν η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων και εκείνων που βρίσκονται στην κορυφή, και μεταξύ του μεριδίου εργατικού δυναμικού και του κεφαλαίου.

Μεταξύ 1979 και 2017, η αποζημίωση των μέσων εργαζομένων σημείωσε αύξηση της παραγωγικότητας σε όλη την οικονομία (καθαρή) κατά περίπου 43%, οδηγώντας σε αύξηση της ανισότητας. Οι επιπτώσεις έχουν γίνει αισθητές ευρέως: Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το 90% των εργαζομένων στις ΗΠΑ παρουσίασαν αύξηση των μισθών πιο αργά από τον μέσο όρο της οικονομίας, ενώ οι εργαζόμενοι στην κορυφή (ως επί το πλείστον επαγγελματίες με μεγάλη πιστοποίηση και εταιρικοί διευθυντές) και οι ιδιοκτήτες κεφαλαίου αποκόμισαν μεγάλες ανταμοιβές που έγιναν δυνατές μόνο με την αναιμική αύξηση των μισθών για το κάτω μέρος των εργαζομένων, δηλαδή του 90%. 

Η αυξανόμενη διαφορά μεταξύ της αυξανόμενης παραγωγικότητας και της αύξησης της αποζημίωσης για τον τυπικό μέσο εργαζόμενο χρηματοδότησε το αυξημένο μερίδιο που πηγαίνει στην κορυφή της οικονομικής πυραμίδας, ειδικά εκείνους που βρίσκονται στο 1% και 0,1%. 

Μάλιστα, όπως σημειώνει η έρευνα, η «επιβράδυνση της αύξησης των μισθών (...) δημιουργήθηκε κυρίως μέσω εσκεμμένων πολιτικών αποφάσεων», αλλά και ως αποτέλεσμα της αυξημένης ανεργίας και της μείωσης της συμμετοχής των εργαζομένων στα συνδικάτα. Αν και η έρευνα έχει στόχο να εντοπίσει τις πηγές των «ανισοτήτων» στην αμερικανική αγορά εργασίας και να προτείνει λύσεις για τη θωράκιση της «κοινωνικής συνοχής» στην εποχή Μπάιντεν, εντούτοις τα στοιχεία της επιβεβαιώνουν την ένταση της εκμετάλλευσης στις ΗΠΑ, αλλά και τον πλούτο που συσσώρευσαν τα μονοπώλια όλες τις προηγούμενες δεκαετίες και αποτέλεσε προσάναμμα για τις αλλεπάλληλες καπιταλιστικές κρίσεις.

 

Κίνδυνος θάνατος τα αυξημένα ωράρια

Τα στοιχεία της παγκόσμιας έρευνας του ΠΟΥ, που δημοσιοποιήθηκαν προχτές, είναι αποκαλυπτικά: Οι πολλές ώρες εργασίας αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Η έρευνα έγινε την περίοδο 2000 - 2016 και επιβεβαιώνει ότι η ζούγκλα της αγοράς εργασίας, όπου η ευελιξία και η δουλειά ήλιο με ήλιο είναι καθημερινότητα για εκατομμύρια εργαζόμενους, οδηγεί σε γρήγορη φθορά της υγείας τους και για ένα μέρος απ' αυτούς τελικά στο θάνατο. Η έρευνα έδειξε ότι το 2016, 745.000 άνθρωποι πέθαναν από εγκεφαλικό ή καρδιακές παθήσεις εξαιτίας των πολλών ωρών που εργάζονταν. Πρόκειται για αύξηση σχεδόν 30% σε σχέση με το 2000. 

Οι περισσότεροι θάνατοι αφορούν άνδρες (72%) ηλικίας 60 - 79 ετών, οι οποίοι εργάζονταν 55 ώρες τη βδομάδα ή και περισσότερο, όταν ήταν 45 - 74 ετών. Οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν αυξημένο κίνδυνο σε ποσοστό 35% να εμφανίσουν εγκεφαλικό και σε ποσοστό 17% να πάθουν ισχαιμικό επεισόδιο σε σχέση με όσους εργάζονται 35 - 40 ώρες τη βδομάδα. Εκτιμάται μάλιστα ότι η επέκταση της τηλεργασίας και η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας μετά την πανδημία θα επιδεινώσουν τους όρους εργασίας και θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο τους κινδύνους για τους εργαζόμενους.

Τα συμπεράσματα και οι εκτιμήσεις της έρευνας δίνουν χαστούκι και στις ανατροπές του αιώνα στα Εργασιακά, που ετοιμάζει η κυβέρνηση, με επίκεντρο την επιμήκυνση του εργάσιμου χρόνου και την αύξηση της απλήρωτης δουλειάς. Μια εξέλιξη που «φωνάζει» από μακριά ότι είναι «κίνδυνος - θάνατος» για τους εργαζόμενους και σαν τέτοια πρέπει να απαντηθεί.