Οι επιδοτήσεις της ΕΕ ωφελούν τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις και καταστρέφουν το περιβάλλον Από τους Murray Scown, Kimberly Nicholas & Mark Brady

 Οι επιδοτήσεις της ΕΕ ωφελούν τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις και καταστρέφουν το περιβάλλον

Από τους Murray Scown, Kimberly Nicholas & Mark Brady *

Η κοινή γεωργική πολιτική ( ΚΓΠ ) είναι το μεγαλύτερο κονδύλιο του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 60 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως καταβάλλει σε επιδοτήσεις, η ΚΓΠ για να στηρίξει τα εισοδήματα των αγροτών, να εξασφαλίσει μια προσφορά ποιοτικών τροφίμων, να προστατεύσει τη βιοποικιλότητα, να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή και να ενθαρρύνει τους νέους να καλλιεργήσουν.

Είναι δύσκολο να καταλάβουμε εάν η ΕΕ επιτυγχάνει αυτούς τους στόχους λόγω έλλειψης διαφάνειας, σύνθετων αναφορών και ανεπαρκούς παρακολούθησης. Όμως, η επιτυχία της  Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας  και η  πράσινη ανάκαμψη  από το COVID-19 εξαρτώνται από την καλή δαπάνη αυτών των επιδοτήσεων.

Σε  μια  νέα  μελέτη , διαπιστώσαμε ότι η ΚΓΠ δεν ανταποκρίνεται στις υποσχέσεις της.

Πού πηγαίνουν πραγματικά οι επιδοτήσεις

Αναλύσαμε προσεκτικά τον τρόπο ροής των γεωργικών επιδοτήσεων από τη γραφειοκρατία της ΕΕ σε τοπικό επίπεδο. Συνδέσαμε αυτές τις πληρωμές με τον επιδιωκόμενο στόχο της ΚΓΠ - όπως η βελτίωση της βιοποικιλότητας ή η δημιουργία νέων ευκαιριών για τους νέους αγρότες - και συγκρίναμε πού πηγαίνουν τελικά.

Η ανάλυσή μας έδειξε ότι τουλάχιστον 24 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως προορίζονται για τη στήριξη των εισοδημάτων στις πλουσιότερες γεωργικές περιοχές της ΕΕ με τις λιγότερες γεωργικές θέσεις εργασίας. Εν τω μεταξύ, οι φτωχότερες περιοχές με τις περισσότερες αγροτικές θέσεις εργασίας έχουν μείνει πίσω. Αυτές οι ουσιαστικά περιττές πληρωμές κοινωνικής πρόνοιας θα υπερκαλύπτουν τα  20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως που  απαιτούνται για την επίτευξη της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα ή θα μπορούσαν να δαπανηθούν καλύτερα για άλλους στόχους σε περιοχές με μεγαλύτερη ανάγκη.

Τα αποτελέσματά μάς δείχνουν ότι οι τρέχουσες δαπάνες επιδεινώνουν, αντί να μειώσουν την εισοδηματική ανισότητα μεταξύ των αγροτών, επειδή οι πληρωμές εισοδήματος βασίζονται απλώς στην περιοχή της γης που διαχειρίζονται οι αγρότες και όχι στις ανάγκες τους. Όσο μεγαλύτερη είναι η φάρμα, τόσο υψηλότερη είναι η εισοδηματική τους στήριξη.

Ο τρόπος κατανομής αυτών των πληρωμών δεν απαιτεί απόδειξη περιβαλλοντικών οφελών - όλοι λαμβάνουν την ίδια πληρωμή για κάθε εκτάριο γης. Ως αποτέλεσμα, η ίδια η προϋπόθεση στην οποία καταβάλλεται η πλειοψηφία της υποστήριξης της ΚΓΠ είναι βαριά ελαττωματική.

Σε αυτό που ήταν ίσως το πιο εκπληκτικό, διαπιστώσαμε επίσης ότι πραγματοποιούνται ουσιαστικές πληρωμές για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης σε αστικές περιοχές.

Όχι μόνο η ΚΓΠ αποτυγχάνει να στηρίξει τα εισοδήματα των αγροτών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη, η μελέτη μας έδειξε ότι επιδοτεί στην πραγματικότητα τις αγροτικές περιοχές με την περισσότερη ρύπανση και τις λιγότερο φιλικές προς τη βιοποικιλότητα γεωργικές συνήθειες. Οι αγροτικές περιοχές με τις υψηλότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από την εντατική κτηνοτροφία πληρώνονται δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο χωρίς καμία υποχρέωση μείωσης της ρύπανσης.

Στην τρέχουσα κατάσταση, η ΚΓΠ είναι απίθανο να συμβάλει σε μια πράσινη ανάκαμψη από την πανδημία, ούτε σε ευρύτερους  στόχους αειφόρου ανάπτυξης,  όπως επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή  .

Επανεξετάζοντας την ΚΓΠ

Οι λεπτομέρειες της ΚΓΠ μετά το 2020 είναι τώρα σε διαβούλευση μεταξύ των κρατών μελών. Ωστόσο, οι προτάσεις δεν αντιμετωπίζουν αυτά τα μεγάλα ελαττώματα, ιδίως επειδή ο κύριος τρόπος κατανομής των πληρωμών παραμένει αμετάβλητος στη νέα προτεινόμενη ΚΓΠ. Αυτά τα ελαττώματα  θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν  , για παράδειγμα, με την κατάργηση πληρωμών βάσει περιοχής-έκτασης. Αλλά η εφαρμογή αυτών των αλλαγών θα χρειασθεί πολιτική βούληση.

Η υποστήριξη εισοδήματος της ΚΓΠ θα πρέπει να βασίζεται στις ανάγκες, όπως και άλλες πληρωμές κοινωνικής πρόνοιας που δοκιμάζονται μέσω μέσων. Αυτό σημαίνει ότι οι παραλήπτες πρέπει να αποδείξουν ότι χρειάζονται υποστήριξη εισοδήματος σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο κριτήριο, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πηγές εισοδήματος. Διαφορετικά, οι αγρότες πρέπει να ανταμείβονται ή να αποζημιώνονται μόνο βάσει αποδείξεων ότι παρέχουν δημόσια αγαθά.

Αυτό θα έδινε κίνητρο στους αγρότες σε περιοχές με πολλή ρύπανση την υποστήριξη που χρειάζονται για να τη μειώσουν. Θα έδινε επίσης στους αγρότες σε λιγότερο εύφορες περιοχές εισόδημα για την παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών, όπως η προστασία λιβαδιών με υψηλή βιοποικιλότητα. Αυτές οι αλλαγές θα βελτίωναν δραστικά το τρέχον μοντέλο πληρωμών που βασίζεται στο πόσα χωράφια κατέχει ένα άτομο.

Ο τρόπος με τον οποίο οι επιδοτήσεις της ΚΓΠ ωφελούν πραγματικά το περιβάλλον πρέπει επίσης να εξεταστεί. Ένας εύκολος τρόπος είναι να παρακολουθείται,  χρησιμοποιώντας δορυφόρους  ή που προέρχονται από πλήθος φωτογραφιών, την έκταση των οικοτόπων των λιβαδιών στα αγροκτήματα, με τις επιδοτήσεις να μειώνονται εάν αυτές οι περιοχές συρρικνωθούν ή αυξηθούν εάν επεκταθούν οι περιοχές. Αυτοί οι ακαλλιέργητοι, αραιοί βοσκότοποι είναι πολύτιμοι για τη βιοποικιλότητα, αλλά συνήθως δεν προστατεύονται χωρίς περιβαλλοντικές πληρωμές.

Μια άλλη επιλογή είναι η ΚΓΠ να χρηματοδοτήσει τη μείωση της ρύπανσης - όπως το άζωτο που αποβάλλεται στις πλωτές οδούς ή τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου - και να τη μετρά συνεχώς σε σχέση με την αρχή.

Οι αγρότες είναι διαχειριστές μεγάλου μέρους της χερσαίας έκτασης της ΕΕ, καθώς και τα πολιτιστικά τοπία, την άγρια ​​φύση και τα ενδιαιτήματά της. Η μελλοντική ασφάλεια των προμηθειών τροφίμων στην Ευρώπη θα εξαρτηθεί από τη διατήρηση υγιών εδαφών και βιοποικιλότητας.

Όμως, οι επιδοτούμενες γεωργικές επιδοτήσεις  καταστρέφουν  το ίδιο το περιβάλλον από το οποίο εξαρτάται η γεωργία παγκοσμίως. 

Οι τρέχουσες  διαπραγματεύσεις για την ΚΓΠ  πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο άνισου και παράλογου αυτού του τεράστιου τμήματος του προϋπολογισμού της ΕΕ που δαπανάται για τη διαφύλαξη της επισιτιστικής ασφάλειας και του περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές. 

 

 * Ο  Murray Scown  είναι Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στο Περιβάλλον και την Αειφορία στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. Η Kimberly Nichola είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επιστήμης Αειφορίας στο Πανεπιστήμιο Lund. Ο Mark Brady είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπονικών και Περιβαλλοντικών Οικονομικών στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Γεωργικών Επιστημών στην Ουψάλα. 

 Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά  στο  The Conversation  - μια ανεξάρτητη πηγή ειδήσεων και προβολών, που προέρχεται από την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα και παραδόθηκε απευθείας στο κοινό - με άδεια Creative Commons.