Η μείωση συντάξεων στην Ολλανδία αποκαλύπτει τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση τους

Η μείωση συντάξεων στην Ολλανδία αποκαλύπτει τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση τους

Ένα από τα ισχυρότερα συνταξιοδοτικά συστήματα παγκοσμίως, αυτό της Ολλανδίας, κλονίζεται εξαιτίας των αρνητικών επιτοκίων δανεισμού στην Ευρώπη. Τα δύο μεγαλύτερα συνταξιοδοτικά ταμεία στη χώρα, αλλά και παγκοσμίως, ανακοίνωσαν αυτή την εβδομάδα το ενδεχόμενο περικοπών στις συντάξεις των Ολλανδών από τον Ιανουάριο του 2020, ενώ άφησαν να εννοηθεί ότι οι περικοπές θα συνεχιστούν και τα επόμενα χρόνια.

Πολλοί Ολλανδοί συνταξιούχοι απολαμβάνουν αυτή τη στιγμή συντάξεις –αθροιστικά από ιδιωτικό και κρατικό φορέα– ισοδύναμες με τις αποδοχές που είχαν όσο εργάζονταν. Ακόμη και με τις περικοπές ύψους 8% που αναμένεται να επιβληθούν από το 2020, οι συντάξεις τους θα παραμείνουν υψηλές σε σχέση με πολλές χώρες της Ευρώπης και του κόσμου, όμως τι γίνεται όταν αρχίσουν και παίρνουν την κατηφόρα;

H ανάγκη της Ολλανδίας να καταφύγει σε περικοπές κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για συνταξιοδοτικά συστήματα αντίστοιχης λειτουργίας, όπως για παράδειγμα αυτό των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Και βέβαια και κάθε αντίστοιχη πρόταση όπως αυτή που σχεδιάζει η κυβέρνηση της ΝΔ.

Τον προηγούμενο μήνα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είχε τονίσει ότι η κεντρική τράπεζα «ανησυχεί πολύ» για τις παρενέργειες των αρνητικών επιτοκίων. Παρ’ όλα αυτά, ο Ντράγκι διατήρησε τη θέση του ότι τα επιτόκια πρέπει να παραμείνουν χαμηλά, ώστε να αυξηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης.

Τα συνταξιοδοτικά ταμεία παραδοσιακά επενδύουν σε κρατικά ομόλογα, τα οποία θεωρούνται ασφαλές καταφύγιο. "Επενδύσεις" που πολλαπλώς κατέφαγαν τα αποθεματικά τους παγκοσμίως. 

Εξαιτίας  όμως των αρνητικών επιτοκίων που έχουν επιβληθεί στην Ευρώπη, τα ολλανδικά ταμεία δυσκολεύονται πλέον να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες αποδόσεις από τις επενδύσεις τους, με τις οποίες και καλύπτουν μεγάλο μέρος των υποχρεώσεών τους. Βάσει του τρόπου με τον οποίο υπολογίζονται οι συντάξεις στην Ολλανδία προκύπτει ότι για κάθε 1% μείωση των επιτοκίων δανεισμού, ο λόγος ανάμεσα στα περιουσιακά στοιχεία και στις υποχρεώσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων μειώνεται κατά περίπου 12%. Για τον υπολογισμό των συντάξεων λαμβάνονται υπόψη το προσδόκιμο ζωής των συνταξιούχων καθώς και το ύψος της σύνταξης που ιδανικά θα τους αντιστοιχούσε.

Ένα από τα μεγαλύτερα συνταξιοδοτικά ταμεία στην Ολλανδία, αλλά και παγκοσμίως, το ABP (Συνταξιοδοτικό ταμείο για δημόσιους υπαλλήλους και εκπαιδευτικούς. Τον Ιανουάριο του 1996, το ABP ιδιωτικοποιήθηκε, αν και η κύρια λειτουργία του παραμένει αμετάβλητη), ανακοίνωσε ότι τα περιουσιακά στοιχεία του (καταθέσεις, μετοχές, CDS, δομημένα ομόλογα κλπ) αξίας 459 δισ. ευρώ δεν επαρκούν για την κάλυψη των υποχρεώσεών του ύψους 504 δισ. ευρώ. Προκύπτει ότι το ποσοστό κάλυψης των υποχρεώσεων από τα περιουσιακά στοιχεία του ταμείου είναι 91%. Όσον αφορά το επίσης μεγάλο συνταξιοδοτικό ταμείο PFZW, με περιουσιακά στοιχεία αξίας 238 δισ. ευρώ, ο συντελεστής κάλυψης των οφειλών του έφτανε στο τέλος του προηγούμενου τριμήνου στο 92,2%.

Οποιοδήποτε ποσοστό κάτω του 95% θεωρείται ανεπαρκές για την κάλυψη των υποχρεώσεων, σύμφωνα με τους συνταξιοδοτικούς κανόνες της χώρας, και συνεπώς σε αυτό το σημείο οι περικοπές των συντάξεων θεωρούνται απαραίτητες. 

Παρότι τα επιτόκια δανεισμού είχαν μειωθεί στην Ολλανδία τα τελευταία χρόνια, πολλοί αποδίδουν την ευθύνη αποκλειστικά στην ΕΚΤ και συγκεκριμένα στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Με το τελευταίο, τα επιτόκια δανεισμού διατηρούνται τεχνητά υπό το μηδέν, με αποτέλεσμα να αυξάνονται επίσης τεχνητά και οι υποχρεώσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων.

Πολλοί θεωρούν παράδοξο το σενάριο περικοπών ύψους 8%, καθώς τα περιουσιακά στοιχεία των συνταξιοδοτικών ταμείων στην Ολλανδία έχουν διπλασιαστεί από το 2008, ακολουθώντας τη φούσκα των χρηματιστηρίων, αγγίζοντας αθροιστικά το ποσό του 1,5 τρισ. ευρώ και άνω. «Αυτό που με ενοχλεί είναι ότι τώρα που έχουμε συνταξιοδοτηθεί δεν μπορούμε στην πραγματικότητα να αντιδράσουμε. Δεν μπορούμε να απεργήσουμε. Ίσως θα μπορούσαμε να διαδηλώσουμε, αλλά δεν πρόκειται να αναστατωθούν και πολύ με τις διαδηλώσεις», δήλωσε χαρακτηριστικά στο Reuters Ολλανδός συνταξιούχος.

Και ενώ συμβαίνουν όλα τα παραπάνω η κυβέρνηση Μητσοτάκη, σε μια θρησκευτικοφανατική προσήλωση στην εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων ασφάλισης, τάζει λαγούς με πετραχήλια ενώ είναι πασιφανές, ότι είτε κατατεθειμένα τα αποθεματικά των εργαζομένων είτε πολύ περισσότερο τζογαρισμένα στο χρηματιστήριο, δεν εξασφαλίζουν καμιά σύνταξη στους εργαζόμενους. Αντίθετα οι κίνδυνοι να μείνουν ξεκρέμαστοι οι ασφαλισμένοι και μάλιστα με "δική" τους υπαιτιότητα είναι όχι μόνο υπαρκτοί αλλά και η μόνη προοπτική.

Επιμέλεια: Ν.Π.

ΠΗΓΗ: Καθημερινή,  Reuters, Wikipedia