Από τη Δικαιοσύνη στην Ασφάλεια

Από τη Δικαιοσύνη στην Ασφάλεια

Της Γιώτας Ιωαννίδου

Επαινείται, λοιπόν, με θαυμασμό η ασφά­λεια του τετριμμένου, της μοιρολατρίας, του αναπόφευκτου, απέναντι στην ανασφάλεια της αμφισβήτησης του πλαισίου και του δι­αχειριστή του, στη διεκδίκηση της ζωής. Η ασφάλεια μέσα στο κλουβί. Πού να πετάς τώρα!

Σε παλιότερες εκλογικές αναμετρήσεις γινόταν πολλή συζήτηση στο δημόσιο λόγο περί δικαιοσύνης. Σήμερα περισ­σεύει η επίκληση της έννοιας της ασφάλειας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ τη νοηματοδοτεί σαν συνέχιση αυτού που υπάρχει. Όχι γιατί είναι δίκαιο ή γιατί η νέα κυβέρνηση θα αλλάξει το σχέδιο των δεσμεύσεων προς ΕΕ, ΝΑΤΟ ή ΣΕΒ, ένα σχέδιο κοινωνικής καταβύθισης. Αλλά γιατί είναι ασφαλές να συνεχίσουν την υλοποίησή του οι αρχικοί αρχιτέκτονες. Η επάνοδος της ΝΔ σημαίνει «επιστροφή στις ημέρες της απόλυτης ανασφάλειας». Δημιουργεί κινδύ­νους να εκτροχιαστούν τα δημοσιονομικά. Να ανακοπεί η ανάπτυξη. Να διαταραχθεί η «εθνική» εξωτερική πολιτική, που χτίζεται με «σταθερές συμμαχίες». «Ασφάλεια είναι η εθνική μας αυτοπεποίθηση».

Η ΝΔ μιλά για την ασφάλεια που μπορεί να παρέχει η πιο αποφασιστική υλοποίηση όλων των προηγούμενων κυβερνητικών δεσμεύσεων από αυτήν, αφού δεν έχει «αρι­στερές ιδεοληψίες». Λέει εν ολίγοις ότι δεξιά πολιτική ακολουθήσατε κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ, εγώ θα την ασκήσω καλύτερα. Και επειδή δεν έχω αναστολές, θα ικανοποιήσω και το «αίτημα» των πολιτών για «τάξη και ασφά­λεια» ως πρώτη προτεραιότητα. «Γιατί είναι προϋποθέσεις της ελευθερίας και της δημο­κρατίας». Στο δικό της δίπολο βέβαια ασφάλειας-ελευθερίας συνήθως το πιο αδύναμο σκέλος είναι το δεύτερο.

Η συζήτηση περί ασφάλειας δεν είναι ελληνική πρωτοτυπία. Ούτε

τωρινή ανακά­λυψη. Η ευπάθεια και η αβεβαιότητα απο­τελούν τις δύο ιδιότητες της ανθρώπινης κατάστασης από τις οποίες διαμορφώνεται ο «επίσημος φόβος» της ανθρώπινης εξουσί­ας. Η θρησκεία αντλεί την εξουσία της πάνω στη συνείδηση των ανθρώπων, ως διαμεσολαβητής του φόβου της τιμωρίας από την απειθαρχία στους «κανόνες» του Θεού. Είναι ασφαλής όποιος μετανοεί υπό τη σκέπη της.

Το πάλαι ποτέ κοινωνικό κράτος ήταν (και) παράγωγο του φόβου των κυρίαρχων έναντι της επαναστατικής αμφισβήτησης του καπιταλισμού. Τότε ο φόβος είχε αλλάξει για λίγο στρατόπεδο. Αυτό το κράτος διακή­ρυσσε ότι θα εξασφαλίσει ένα αίσθημα ασφά­λειας από τους ατομικούς κινδύνους, αφού θα τους κοινωνικοποιούσε με στόχο τον περιορισμό τους, με αντάλλαγμα όμως την υποταγή στην καπιταλιστική εξουσία.

Μέχρι την τελευταία κρίση, η συζήτηση περί ασφάλειας διανθιζόταν με την απόδοση δικαιοσύνης. Ωστόσο, η έφοδος των δυνάμε­ων της αγοράς για το ξεπέρασμα της κρίσης προς όφελος του κεφαλαίου, έφερε μεγέ­θυνση της φτώχειας και της εξαθλίωσης και μείωση της δυνατότητας υποσχέσεων του συστήματος για οικονομική ανακούφιση. Το κεφάλαιο δεν ενδιαφέρεται όμως μόνο για την παραγωγή κερδών αλλά και τη διαιώνι­ση της κυριαρχίας του. Η εξασφάλιση λοιπόν της περίφημης «κοινωνικής συνοχής» και της πολιτικής σταθερότητας του συστήματος έπρεπε να αναζητήσει νέα πεδία εφαρμογής.

Η μονιμοποίηση της οικονομικής χει­ροτέρευσης, ο φόβος της ανεργίας ή της μισής δουλειάς χωρίς ζωή, μπορεί να μην αποτελέσει δρόμο ριζοσπαστικοποίησης του κόσμου μόνο αν υπερκεραστεί από έναν ανώτερο φόβο, μπροστά στον οποίο η γενική ανέχεια να μοιάζει υποδεέστερη. Έτσι, η συζήτηση για την ασφάλεια εντάθηκε, όσο πιο ανασφαλείς γίνονται οι περιστάσεις. Διογκώνεται καθημερινά από τα ΜΜΕ ο φόβος της εγκληματικότητας, των προσφύ­γων και κάθε λογής απόκληρων, του «άλ­λου και του διαφορετικού», του πολέμου... Ειδικά μπροστά στις εκλογές άρχισαν να μι­λούν και τα δύο κυρίαρχα κόμματα για την ασφάλεια των πολλών που δεν έχει ταξικό πρόσημο. Η ανθρώπινη τρωτότητα και αβε­βαιότητα έγιναν πάλι πεδίο δόξης λαμπρό, ώστε τα κόμματα εξουσίας να ανανεώσουν τα διαπιστευτήριά τους προς το σύστημα, καθησυχάζοντας το, πώς πάλι η ουσία της αστικής πολιτικής θα μείνει έξω από κάθε αμφισβήτηση.

Επαινείται, λοιπόν, με θαυμασμό η ασφά­λεια του τετριμμένου, της μοιρολατρίας, του αναπόφευκτου, απέναντι στην ανασφάλεια της αμφισβήτησης του πλαισίου και του δι­αχειριστή του, στη διεκδίκηση της ζωής. Η ασφάλεια μέσα στο κλουβί. Πού να πετάς τώρα! Ποιος ξέρει τι είδους κίνδυνοι σε πε­ριμένουν εκεί έξω; Η βάση της σκλαβιάς της ανθρώπινης ύπαρξης, της στρατηγικής των τειχών προστασίας ολόγυρα στη σκέψη και τη ζωή μας. Που όσο χτίζονται τόσο μετατρέ­πουν το καθεστώς της ανασφάλειας και της ανελευθερίας σε μόνιμη κατάσταση.

Κάπου εκεί, καθένας και καθεμία διαλέ­γει: Θα αντιδρά σαν εκείνο το αλογάκι, τον Ντιαμαντίνο του Γκράμσι, που επειδή είχε γεννηθεί σε ορυχείο, από μια φοράδα που μετέφερε κάρα με μεταλλεύματα, του ήταν αδιανόητο να διανοηθεί ότι θα μπορούσε να ζήσει ελεύθερο στα λιβάδια, υπό το φως του ήλιου; Ή θα διαλέγει την ελευθερία του αγώνα για να σπάσουν τα δεσμά της φυλακής;

ΠΗΓΗ: Πριν