Έξω από την ΕΕ του κεφαλαίου, του ρατσισμού, του φασισμού και του πολέμου. Για να έρθουν μπροστά τα μορφωτικά και εργατικά δικαιώματα

Έξω από την ΕΕ του κεφαλαίου, του ρατσισμού, του φασισμού και του πολέμου. Για να έρθουν μπροστά τα μορφωτικά και εργατικά δικαιώματα

Το έβδομο τεύχος του περιοδικού μας κυκλοφορεί λίγο πριν τις ευρωεκλογές, σε μία περίοδο δηλαδή που εκ των πραγμάτων η συζήτηση για τον ρόλο, τον χαρακτήρα, και τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση  αποκτά  επικαιρότητα.

Μετράμε τριάντα οκτώ χρόνια ένταξης και παραμονής της Ελλάδας στην καπιταλιστική-ιμπεριαλιστική ολοκλήρωση της ΕΟΚ αρχικά, Ευρωπαϊκής Ένωσης στη συνέχεια, που το μόνο που έφεραν στους εργαζόμενους και τη νεολαία είναι χειροτέρευση των όρων ζωής, δουλειάς και μόρφωσης σε όλα τα επίπεδα.

Μας είπαν ότι ως μέλη της ΕΕ δεν θα έχουμε οικονομικές κρίσεις, ότι θα έχουμε κοινωνική και πολιτική σταθερότητα. Μόνο που ζούμε την πιο σοβαρή κρίση που ρήμαξε εκατομμύρια ζωές στη χώρα, όχι παρά, αλλά εξαιτίας της ένταξης μας στην ΕΕ. Με μνημόνια και   δημοσιονομικά σύμφωνα, επιτροπείες και μηχανισμούς επιτήρησης.

Μας έταξαν ανάπτυξη και ευημερία, μόνο που βλέπουμε ολόκληρους βιομηχανικούς κλάδους να καταστρέφονται και να ξεπουλιούνται τα δημόσια αγαθά και ό,τι δημιούργησε ο κόπος των εργαζομένων τις τελευταίες δεκαετίες.  Ξεπούλημα που γίνεται για να πληρωθούν οι τοκογλύφοι-δανειστές για το ληστρικό δημόσιο χρέος. Χρέος που από 20% του ΑΕΠ το 1981 (χρονιά ένταξης στην ΕΟΚ), έχει φτάσει τώρα στο 180% του ΑΕΠ και όσο το πληρώνουμε τόσο αυτό μεγαλώνει!

Μας παραμύθιασαν ότι θα «εξισωθούν προς τα πάνω μισθοί, συντάξεις και κοινωνικά δικαιώματα»,  για να φτάσουμε αυτά της «αναπτυγμένης Ευρώπης» κι ότι η ανεργία θα μηδενιστεί. Μόνο που η εξίσωση γίνεται συνεχώς προς τα κάτω. Η αναιμική καπιταλιστική ανάπτυξη επανέρχεται στην Ευρώπη με μισθούς και συντάξεις που όλο και μειώνονται, ενώ η μερική-ελαστική απασχόληση γενικεύεται, βαθαίνοντας την εκμετάλλευση προς όφελος της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Τα 17 εκατομμύρια των ανέργων στις χώρες της ΕΕ και τα 120 εκατομμύρια φτωχοί, με τη νεολαία και τις γυναίκες να απειλούνται περισσότερο από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό,  είναι από μόνα τους βραδυφλεγείς βόμβες που ανά πάσα στιγμή μπορούν να τινάξουν το οικοδόμημα στον αέρα…

Μας υποσχέθηκαν δημοκρατία, ειρήνη και «προστασία των συνόρων» μας, μόνο που έχουμε πλήρη καταπάτηση της λαϊκής κυριαρχίας,  σύνορα που έγιναν απροσπέλαστος φράχτης και θαλασσοπνίχτης για πρόσφυγες και μετανάστες και την απειλή του πολέμου να μοιάζει όλο και πιο κοντινή. Στην Ευρώπη της δημοκρατίας ο «φιλελεύθερος» και «ευρωπαϊστής» Μακρόν είναι αυτός που  κατεβάζει τον στρατό στους δρόμους του Παρισιού με δικαίωμα να πυροβολεί για να αντιμετωπίσει τα «κίτρινα γιλέκα»!  Οι  δεξιοί και ακροδεξιοί «ευρωσκεπτικιστές», εθνικιστές και ρατσιστές, όπου κυβερνάνε, όπως στην  Αυστρία και την Ουγγαρία ψήφισαν τους πιο αντιλαϊκούς νόμους,  μέχρι και για 80 ώρες δουλειά την βδομάδα σε όφελος των επιχειρηματιών και των  τραπεζιτών!

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε βαθιά δομική κρίση

Η τεράστια κοινωνική και πολιτική δυσαρέσκεια στους λαούς, αναπτύσσεται στο πλαίσιο αφενός της διαρκούς ισχυροποίησης του πολιτικού ρόλου των κεντρικών θεσμών της ΕΕ, και αφετέρου των συνεπειών της αστικής αντεργατικής απάντησης που δόθηκε στην κρίση με μια επιθετική προώθηση καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων σε όλη την ΕΕ.

Ο πόλεμος της ανταγωνιστικότητας εντός της ΕΕ αλλά και έναντι των ανταγωνιστών της, τροφοδοτείται αποκλειστικά σχεδόν από μια ιστορικών διαστάσεων επίθεση στις εργατικές τάξεις σε όλες τις χώρες.

Αυτό  ακριβώς το πεδίο του φόβου, του αυταρχισμού, και  του ανταγωνισμού είναι εύφορο για την ακροδεξιά και δίνει φτερά στα μαύρα πανιά της.  Τα μεταφασιστικά και νεοφασιστικά ρεύματα αναπτύσσονται ως επιθετικό όχημα της συνολικής αντιδραστικής στροφής του καπιταλισμού της εποχής μας και ως αποτέλεσμα των βημάτων του σε αυτή την κατεύθυνση.

Οι Βρυξέλλες, η νέα «Ιερά Σύνοδος» των ιδεών και της γνώσης

Από το μακρινό 1995, η Ευρωπαϊκή Ένωση με τη Λευκή Βίβλο για την Εκπαίδευση και Κατάρτιση επιχειρεί να αναδιαρθρώσει εκ βάθρων την εκπαίδευση και να καθορίσει τους  βασικούς πυλώνες που θα γίνουν το «ευαγγέλιο» κάθε αντιδραστικής αλλαγής: Στη νέα εποχή πρέπει να ξεχάσουμε την μόνιμη και σταθερή δουλειά προς όφελος της ευελιξίας και η εκπαίδευση πρέπει να γίνει υπηρέτης αυτού του νέου θεού! 

Για να «οικοδομηθεί» ένας εργαζόμενος φτηνός, ευέλικτος και χωρίς κατοχυρωμένα δικαιώματα πρέπει να  υποβαθμιστεί η δομημένη εκπαίδευση, η  στηριγμένη στην γενική μόρφωση, και να αντικατασταθεί από ένα σύνολο υποβαθμισμένων ευέλικτων γνώσεων και καταρτίσεων, που θα είναι για τους πολλούς. Η εκπαίδευση πρέπει να υποταχθεί πλήρως στις ανάγκες της αγοράς. Και αυτό κάνουν.

Δεν υπάρχει πέτρα να σηκώσεις στην εκπαίδευση στη χώρα μας που να μην έχει τη σφραγίδα της ΕΕ. Από τις ντιρεκτίβες της δεκαετίας του 1980 μέχρι τη Λευκή Βίβλο  του 1995, από τη Μπολόνια και τη Λισαβόνα μέχρι  τον Ανασχεδιασμό της Εκπαίδευσης  και τη Στρατηγική 2020,  το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας δένεται με χιλιάδες νήματα με το στρατηγείο των Βρυξελλών. Κάθε φορά, το ευρωπαϊκό ιερατείο έρχεται να δώσει δήθεν «απαντήσεις» σε προβλήματα που το ίδιο έχει δημιουργήσει. Δεκαετίες ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών πολιτικών και παρεμβάσεων όχι μόνο δεν έχουν λύσει αλλά έχουν παροξύνει βασικά προβλήματα όπως η σχολική διαρροή, η ανεργία των αποφοίτων και των πτυχιούχων, η υποχρηματοδότηση σχολείων και σχολών, η μη ένταξη των προσφύγων στις τυπικές εκπαιδευτικές δομές για να απαριθμήσουμε κάποια από αυτά. Και οι «απαντήσεις» που δίνει η ΕΕ, δίνονται πάντα από τη σκοπιά της εξυπηρέτησης των συμφερόντων αυτών που κατέχουν τον πλούτο και την εξουσία.

Αντί για στέρεη καθολική γενική γνώση, που δημιουργεί κριτική σκέψη και αμφισβήτηση, πρέπει να έχουμε «δεξιότητα» και «κατάρτιση» -τον σύγχρονο λειτουργικό αναλφαβητισμό– και «μαθητεία».  Πρέπει να μορφωνόμαστε λιγότεροι και λιγότερο, γιατί αυτό απαιτούν οι επιχειρήσεις και η αγορά.

Αντί για κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα, ο απόφοιτος της κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας πρέπει να είναι διαρκώς υπό  αίρεση και με ανάγκη για διαρκή επανεξέταση και εκ νέου κατοχύρωση. Η κατάκτηση της γνώσης και του επαγγελματικού δικαιώματος μετατρέπεται από συλλογική υπόθεση σε ατομική διαδρομή με αέναο κυνήγι προσόντων και  συνεχών επανακαταρτίσεων, όπου ο καθένας προσπαθεί να επιβιώνει στην αρένα της μορφωτικής και εργασιακής κινητικότητας και  περιπλάνησης. Ταυτόχρονα,  τα πάντα πρέπει να μετριούνται και να αξιολογούνται. Για να ελέγχεται η «επένδυση» και να συμμορφωνόμαστε με την κυβερνητική πολιτική και την ευρωπαϊκή στρατηγική.

Αντί για γενναία δημόσια χρηματοδότηση, ζούμε τον εκβιασμό της μόνιμης υποχρηματοδότησης ως το μέσο εκείνο που οδηγεί από τη μια στην ιδιωτικοποίηση,  από την άλλη κάνει να εμφανίζονται τα πακέτα τύπου ΕΣΠΑ ως μάννα εξ ουρανού. Μόνο που το αντίτιμο είναι ακριβό. Ελαστικές σχέσεις εργασίας, συνεχείς αξιολογήσεις, «καινοτόμα» προγράμματα και «καλές πρακτικές» μιας χρήσης, που αναπαράγουν κατά κύριο λόγο τα κυρίαρχα ιδεολογήματα.

Και φυσικά παντού επιχειρήσεις. «Πρέπει να ανοίξει η  εκπαίδευση στον κόσμο της εργασίας» καθώς «μόνο η κατανόηση του κόσμου της εργασίας, η γνώση των επιχειρήσεων και η αντίληψη των μεταβολών που σημαδεύουν τις δραστηριότητες παραγωγής» μπορούν να αποτελούν περιεχόμενο για την εκπαίδευση. Έτσι η κρίση στην εκπαίδευση και η ανεργία αποδίδεται στην «έλλειψη προσαρμογής στις απαιτήσεις της οικονομίας και της παραγωγής σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον».

Η ρήξη με την ΕΕ και η αποδέσμευση από αυτήν  είναι όρος για την ύπαρξη δικαιωμάτων και επιβίωσης

Όλα τα παραπάνω δεν τα λέμε για να κάνουμε μια ακόμα περιγραφή της κατάστασης. Εξάλλου σε πολλά άρθρα και ειδικά αφιερώματα του περιοδικού μας έχουμε μιλήσει για όλα αυτά αναλυτικά.

Με αυτή μας την παρέμβαση, θέλουμε να πούμε για μια ακόμα φορά αυτό που έχουμε πει από την πρώτη στιγμή που ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια: ότι θέλουμε  να συνδυάσουμε  την κριτική της συνολικότερης κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης και του σημερινού αστικού σχολείου με έναν ευρύτερο προγραμματικό λόγο για την εκπαίδευση και την κοινωνία στην κατεύθυνση της συνολικής κοινωνικής και μορφωτικής χειραφέτησης.

Θεωρούμε ότι μια τέτοια χειραφέτηση δεν μπορεί να υπάρξει στα στενά δεσμά της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ολοκλήρωσης της ΕΕ. Μας λένε ότι αυτός είναι ένας στόχος ανέφικτος. Όμως για πόσο ακόμα θα ζούμε με τον «ρεαλισμό» μιας ζωής ρημαγμένης, στερημένης από δικαιώματα και ανάγκες; Μήπως δεν είναι όλοι αυτοί οι «ρεαλισμοί» του εφικτού, της διαχείρισης, του μικρότερου κακού που μας έχουν οδηγήσει εδώ; Ή μήπως θα πρέπει να περιμένουμε τη στιγμή που «θα ωριμάσουν οι συνθήκες»  για να ζήσουμε μια ζωή αξιοβίωτη;

Η διεθνιστική ρήξη-αποδέσμευση από την Ε.Ε. είναι όρος για την επιβίωση και την κοινωνική πρόοδο του λαού μας. Είναι βασικός πολιτικός στόχος ενός αντικαπιταλιστικού προγράμματος πάλης των εργαζομένων. Ειδικά για την εκπαίδευση, δεν νοείται ούτε ανάσα μορφωτικής ελευθερίας και εργασιακών δικαιωμάτων χωρίς αντιπαράθεση με αυτήν. 

Οι μεγάλες αντιφασιστικές και αντιρατσιστικές κινητοποιήσεις στις χώρες της Ευρώπης το τελευταίο διάστημα, ο ξεσηκωμός των Κίτρινων Γιλέκων, οι κινητοποιήσεις στην Ουγγαρία,   οι αγώνες στην εκπαίδευση στη Μεγάλη Βρετανία και στη Γαλλία, στην Ιταλία, η δική μας εκπαιδευτική άνοιξη αν και μέσα στον Γενάρη με τους αγώνες ενάντια στο προσοντολόγιο είναι ελπιδοφόρα μηνύματα για έναν τέτοιο δρόμο.

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στο 7ο τεύχος του Σελιδοδείκτη και είναι της  Συντακτικής Επιτροπής