Στο στόχαστρο των Βρυξελλών η Airbnb Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Στο στόχαστρο των Βρυξελλών η Airbnb

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Σχεδόν τέτοιες μέρες, τον Αύγουστο του 2008 ήταν, όταν οι προσπάθειες αντιμετώπισης ενός δυσεπίλυτου προβλήματος, της φιλοξενίας των εκατοντάδων αντιπροσώπων που θα συνέρρεαν στο Ντένβερ για να συμμετάσχουν στο συνέδριο των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, έδωσε την ώθηση για να ξεκινήσει τη λειτουργία του το πιο επιτυχημένο παράδειγμα της οικονομίας του διαμοιρασμού: το Airbnb.

Δεδομένης της ανυπαρξίας δωματίων ή και σπιτιών προς ενοικίαση η λύση που δόθηκε στο πόδι από τους διοργανωτές με τη χρησιμοποίηση κανονικών κατοικιών ως καταλυμάτων αποτέλεσε μια απροσδόκητη τομή για την οικονομία για έναν απλό λόγο: επειδή υπερέβη την αγορά, αναζητώντας κατοικίες εκτός ξενοδοχείων, και ταυτόχρονα την γενίκευσε, δίνοντας τη δυνατότητα σε κάθε σπίτι  να μετατραπεί σε ξενοδοχείο!

Η συμπλήρωση όμως των δέκα ετών βρίσκει τη δημοφιλή πλατφόρμα Airbnb (που έκανε το ντεμπούτο της ως Airbed & Breakfast) εν μέσω σφοδρότατων κριτικών και μιας επίθεσης από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ελάχιστους πείθει ότι δεν εντάσσεται στον οικονομικό πόλεμο που ξεκίνησε ο Τραμπ εναντίον της Ευρώπης και της Κίνας, επιβάλλοντας δασμούς σε προϊόντα αλουμινίου και χάλυβα. Με ανακοίνωση που εξέδωσε τη Δευτέρα 16 Ιουλίου η επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Θεμάτων Ισότητας έδωσε στην Airbnb διορία μέχρι τέλος Αυγούστου να συμμορφωθεί σε μια σειρά υποδείξεις που αφορούν τον σκληρό πυρήνα των οικονομικών της δραστηριοτήτων και του επιχειρηματικού της μοντέλου.

Στη μακροσκελή ανακοίνωση της αρμόδιας επιτρόπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά από την αμερικανική εταιρεία, που σε λιγότερο από μια δεκαετία κατάφερε να σημειώσει μια κορυφαία επιχειρηματική επιτυχία έχοντας αξία 31 δισ. δολ., ενώνοντας στη πλατφόρμα της 5 εκ. χώρους φιλοξενίας, σε 81.000 πόλεις και 200 χώρες του κόσμου: Πρώτο, να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τις πληροφορίες τιμολόγησης κατά την αρχική αναζήτηση στην ιστοσελίδα της, έτσι ώστε ο καταναλωτής να μαθαίνει την τελική τιμή. Δεύτερο, να γίνεται σαφές αν η προσφορά προέρχεται από ιδιώτη ή από επαγγελματία, καθώς σε κάθε περίπτωση οι κανόνες προστασίας του καταναλωτή είναι διαφορετικοί. Τρίτο, τα αρμόδια δικαστήρια που θα επιλύουν τυχόν διαφορές δεν μπορεί να είναι διαφορετικά από τα δικαστήρια της χώρας διαμονής των τουριστών. Τέταρτο, να σταματήσει η Airbnb να αποφασίζει μονομερώς και χωρίς επαρκή δικαιολογία ποιοί όροι παραμένουν ενεργοί σε περίπτωση τερματισμού του συμβολαίου. Πέμπτο, να πάψει η Airbnb να διατηρεί το δικαίωμα αλλαγής των όρων ενοικίασης χωρίς την έγκαιρη και σαφή ενημέρωση των καταναλωτών και την αναγνώριση του δικαιώματός τους να ακυρώσουν σε αυτήν την περίπτωση τη συμφωνία, και άλλα πολλά. Μάλιστα, η προσεκτική ανάγνωση των εύλογων αιτημάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φέρνει στην επιφάνεια μια διάσταση όχι και τόσο δημοκρατική που απέχει έτη φωτός από την αύρα που συνοδεύει την οικονομία του διαμοιρασμού, καθώς πολύ συχνά εμφανίζεται ως υπόδειγμα αμοιβαία επωφελών συνεργασιών. Αντιθέτως, αποκαλύπτεται ένας ασυνήθιστος δεσποτισμός που κάνει τον πολλά υποσχόμενο καπιταλισμό της πλατφόρμας περισσότερο να θυμίζει το παρελθόν της εταιρικής ασυδοσίας κι όχι τις υποσχέσεις για διαφάνεια, λογοδοσία και εταιρική ευθύνη.

Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη δεν πήρε πρώτη φορά τ’ όπλο της ενάντια στη δημοφιλή πλατφόρμα όταν ο Τραμπ υποσχέθηκε να εξαφανίσει τα γερμανικά αυτοκίνητα από τις αμερικανικές λεωφόρους. Τα 3-4 τελευταία χρόνια οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις προέβησαν σε μια σειρά μέτρα που επιχείρησαν να ρυθμίσουν την αγορά και άμεσα να περιορίσουν την εξάπλωση του φαινομένου.

Για παράδειγμα, το Παρίσι με 65.000 καταλύματα περασμένα στην πλατφόρμα του Airbnb και 35.000 άλλα σε αντίστοιχες γαλλικές πλατφόρμες, ψήφισε το Νοέμβριο του 2017 τη θεσμοθέτηση ενός ανώτατου αριθμού ημερών, 120 για την ακρίβεια, που μπορεί ένας ιδιώτης να προσφέρει τη κατοικία του προς ενοικίαση. Επέβαλε μάλιστα την εμφάνιση σε κάθε διαφήμιση ενός σειριακού αριθμού για κάθε κατάλυμα που θα επιτρέπει στις αρχές να ελέγχουν πόσο απέχει από τη συμπλήρωση του ορίου των 120 ημερών. Η Βαρκελώνη που από το 2014 έπαψε να χορηγεί νέες άδειες, πέραν των 9.600 που είχε ήδη εγκρίνει, σε μια προσπάθεια να σταματήσει η εξάπλωση του φαινομένου, επέβαλε πρόστιμο αξίας 600.000 ευρώ στην Airbnb επειδή αρνιόταν να αποσύρει από την ιστοσελίδα της τα δωμάτια που δεν είχαν άδεια. Ο δήμος μάλιστα καλεί τους τουρίστες να ελέγξουν σε έναν ιστότοπο που δημιούργησε αν το δωμάτιο που έχουν νοικιάσει έχει επίσημη έγκριση ή όχι. Καθόλου άσχετο με τα παραπάνω δεν είναι και το καλοκαιρινό σαφάρι της ελληνικής εφορίας εναντίον όσων διαθέτουν τους χώρους τους μέσω του Airbnb.

Σε κάθε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις ωστόσο τα κίνητρα είναι διαφορετικά. Στην περίπτωση της Ελλάδας το ζητούμενο είναι η αύξηση των φορολογικών εσόδων. Στην Βαρκελώνη να μειωθεί ο τουρισμός που έχει μετατρέψει τους κατοίκους της καταλανικής πρωτεύουσας ξένους μέσα στην ίδια τους την πόλη και σε ό,τι αφορά τη γαλλική πρωτεύουσα το μπρα ντε φερ με την Airbnb, όσο κι αν εμφανίζεται ως απάντηση στην άνοδο των τιμών που έχει δημιουργήσει μια νέα φούσκα στην αγορά ακινήτων, στη πραγματικότητα υποκινείται από τους ξενοδόχους που αίφνης υποχρεώθηκαν να χαμηλώσουν τις τιμές, για να αντιμετωπίσουν μια ασύμμετρη ανταγωνιστική απειλή.

Τούτων δοθέντων οι Βρυξέλλες εξέφρασαν μια ευρύτερη δυσφορία κατά της Airbnb, ωθώντας ωστόσο τον οικονομικό ανταγωνισμό ΗΠΑ – ΕΕ σε υψηλότερα επίπεδα…

Πηγή: Νέα Σελίδα