Το "στρατιωτικό πρόγραμμα" του αντιπολεμικού κινήματος Του Χρήστου Καλαμπόκα

Το "στρατιωτικό πρόγραμμα" του αντιπολεμικού κινήματος

Του Χρήστου Καλαμπόκα

Σχεδόν εκατό χρόνια πριν ο Λένιν εν μέσω του πρώτου παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου καταπιάνεται με την πρόκληση της προβολής του <<στρατιωτικού προγράμματος της προλεταριακής επανάστασης >> και μάλιστα αντιπαραθετικά με το πολιτικό αίτημα του <<αφοπλισμού>>. Τι είναι αυτό που τον οδηγεί σε αυτή την πολύ σκληρή επίθεση ;

Εκ των υστέρων οι νικητές ξαναγράφοντας την ιστορία θα ισχυριστούν ότι αυτή ακριβώς η επίμονη θέση του εκφράζει την έμφυτη και διαρκή εσωτερική τάση του μπολσεβίκικου ρεύματος προς την βία που εξαγνίζεται στα μάτια της ιστορίας πρώτον από

τον ορισμό της ως ταξική λαϊκή βία , δεύτερον από την αιτιολόγησή της ως δίκαιη λαϊκή βία και τρίτον από την αποδοχή της ως αναγκαστική λαϊκή βία. Έτσι λοιπόν το πολιτικό εκείνο ρεύμα που ηγεμόνευσε στην μεγάλη οκτωβριανή επανάσταση σε μεγάλο βαθμό λόγω της κάθετης αντίθεσής του στον έναρξη και την διεξαγωγή του ιμπεριαλιστικού πολέμου εμφανίζεται όχι ως εκφραστής ενός φιλειρηνικού κινήματος με κύριο αίτημα τον αφοπλισμό αλλά ως προπαγανδιστής της κήρυξης νέων τύπων πολέμων που κινούνται έξω από το φάσμα των πολέμων που συνήθως εξαπολύουν οι κυρίαρχες τάξεις ,οι μεγάλες δυνάμεις ,τα ιμπεριαλιστικά κράτη. Η επιδίωξη λοιπόν των επαναστατών σοσιαλδημοκρατών στην νέα εποχή του ιμπεριαλισμού δεν μπορεί να είναι ο γενικός αφοπλισμός αλλά το κάλεσμα για << πρώτο, των επαναστατικών εθνικών εξεγέρσεων και πολέμων, δεύτερο, των πολέμων και των εξεγέρσεων του προλεταριάτου ενάντια στην αστική τάξη, τρίτο, της συνένωσης των δυο αυτών ειδών επαναστατικών πολέμων κτλ.>>.

Με την πρώτη ματιά πρόκειται για μια παράδοξη στάση να επιδιώκει κανείς τον τερματισμό ενός πολέμου όχι καλώντας σε αφοπλισμό και ειρήνη αλλά μέσα από την διεξαγωγή ενός νέου φάσματος πολέμων <<επαναστατικών εθνικών πολέμων , πολέμων ενάντια στην αστική τάξη ή συνένωσης των δύο αυτών ειδών πολέμων>>. Αλήθεια τι είναι αυτό που κυρίως βαραίνει σε αυτή την επιλογή του μπολσεβίκικου ρεύματος, ο ταξικός χαρακτήρας του πολέμου , η ηθική νομιμοποίησή του ως δίκαιου ή άδικου; Η δεδομένη επιλογή προέρχεται κυρίως από τον πολιτικό ρεαλισμό του μπολσεβίκικου ρεύματος που δεν αναγνωρίζει άλλο ρεαλιστικό δρόμο για την αποτροπή ή το σταμάτημα του πολέμου πέρα από την κήρυξη κάποιου νέου είδους πολέμου των καταπιεζόμενων τάξεων και στρωμάτων ενάντια στις κυρίαρχες τάξεις ,τις μεγάλες δυνάμεις ή τα ιμπεριαλιστικά κράτη Η ιστορική εμπειρία μέχρι σήμερα έχει αποδείξει περίτρανα ότι αυτή η επιλογή διαθέτει γενική εγκυρότητα τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Εάν η γενική επαναστατική παλίρροια δηλ. η οκτωβριανή επανάσταση, η γερμανική εξέγερση και η απειλή των ευρωπαϊκών επαναστάσεων επιτάχυνε το τέλος του ιμπεριαλιστικού πολέμου την δεύτερη δεκαετία του εικοστού αιώνα, ή επαναστατική άμπωτη δηλ. ήττα των επαναστάσεων στο μεσοπόλεμο και η πολιτική του κατευνασμού της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας απέναντι στην άνοδο των φασιστών οδήγησε στη επιτάχυνση της έκρηξης του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου.

Τι οδηγεί όμως το μπολσεβίκικο ρεύμα να διακατέχεται από ένα τέτοιο βαθύ πολιτικό ρεαλισμό ότι ο πόλεμος μπορεί να αποτραπεί ,να σταματήσει ή να λήξει επωφελώς για τους λαούς ,μόνο μέσα από ένα νέο φάσμα πολέμων ;

Οι νικητές της ιστορίας μέχρι σήμερα θα απαντήσουν με διπλό τρόπο πρώτον ότι αυτό είναι μία ορθολογική επιλογή γιατί ανταποκρίνεται στην αρχή ότι << η ισχύς κυβερνά τον πλανήτη >> και δεύτερον ότι <<τελικά η νέα ιστορική τάξη που προέκυψε από την νίκη των επαναστάσεων αποδείχθηκε πιο αιματηρή για την ανθρωπότητα και ειδικά για τους εξεγερμένους και νικητές λαούς >> επομένως τόσο από την άποψη των κινήτρων ,των προθέσεων όσο και από την άποψη των αποτελεσμάτων από ιστορική άποψη λοιπόν τα δύο φάσματα πολέμων δεν αποτελούν παρά τις διαφορετικές όψεις του πολέμου ως ενιαίου καταστροφικού φαινομένου για την ανθρωπότητα και μάλιστα το φάσμα των <<επαναστατικών πολέμων >> κατέστη πιο καταστροφικό και πιο διαλυτικό για το σύνολο των εμπόλεμων κοινωνιών ακριβώς γιατί δεν οδήγησε σε ένα νέο ιστορικό κύκλο ηγεμονίας που μπορεί να διασφαλίσει μια << μακρόχρονη ειρηνική περίοδο >> αλλά έσπειρε τον <<διαρκή διχασμό>> στο σύνολο του πλανήτη και των κοινωνιών. Συνεπώς δεν είναι ο <<πολιτικός ρεαλισμός>> που οδηγεί το μπολσεβίκικο ρεύμα σε αυτή την επιλογή αλλά << ένας μεσσιανικός ιδεαλισμός >> που έχει ως σημαία του τον <<ταξικό πόλεμο>>.
Από ιστορική ,πολιτική και ηθική άποψη έχει τεράστια σημασία να απαντηθεί η κυρίαρχη αντίληψη, γιατί στις σημερινές συνθήκες πέρα από μια σειρά άλλων αιτιών που τροφοδοτούν και ενισχύουν αμφίπλευρα τόσο το φιλοπόλεμο και εθνικιστικό ρεύμα όσο και το αφηρημένο πασιφιστικό κίνημα, αυτό το ιστορικό συμπέρασμα παίζει καταλυτικό ρόλο στην προληπτική καταστολή των τάσεων κοινωνικής ανατροπής .
Το κείμενο του Λένιν θέτει ορισμένες κομβικές αιτίες που έχουν ιδιαίτερη αξία και στην σημερινή εποχή όπως:
την αθλιότητα του ευρωπαϊσμού , την γενική στρατιωτικοποίηση των κοινωνιών , την ασφάλεια της μικροαστικής κουλτούρας , την μόνωση των ευημερούντων κοινωνιών απέναντι στους αφανείς πολέμους έξω από τον πολιτισμένο κόσμο, την επίδραση του επιπέδου καπιταλιστικής ανάπτυξης ( άνιση ανάπτυξη) , την ειρηνική επιβολή του ιμπεριαλιστικού εθνικισμού και την δηλητηρίαση των λαϊκών στρωμάτων των μεγάλων δυνάμεων από αυτή.

Είναι φανερό ότι αυτές οι κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες στην εποχή μας όχι μόνο υπέρ-αναπτύσονται αλλά την χαρακτηρίζουν γενικά.

Όμως .όλα αυτά ο Λένιν ενώ τα αναφέρει στέκεται με ιδιαίτερη επιμονή σε δύο ζητήματα ,πρώτον στην αξιολόγηση της σχέσης των λαϊκών μαζών με την τέχνη του πολέμου και δεύτερον στην ιδιαίτερη κοινωνική κίνηση των γυναικών και της νεολαίας στην ταξική πάλη.

Αντικρίζει την τάση των αστικών τάξεων για <<στρατιωτικοποίηση>> των κοινωνιών και υποταγή τους στις <<πολεμικές προετοιμασίες>> όχι θεωρητικά μακριά από τα άμεσα καθήκοντα ,αλλά πολιτικά πρακτικά ως κρίσιμη ευκαιρία οι λαϊκές μάζες να διδαχθούν << την τέχνη του πολέμου>> και επομένως να προετοιμάζονται με στόχο να αποκτήσουν την δυνατότητα να μπορούν να νικήσουν και στρατιωτικά την αστική τάξη και την εξουσία της. Μάλιστα δεν θεωρεί ότι η απόκτηση μιας τέτοιας δυνατότητας είναι μονομερώς ή κυρίως στρατιωτική εκπαίδευση αλλά ένας πραγματικός συνδυασμός της <<εκμάθησης της τέχνης του πολέμου>>, με σύνθετες πολιτικο-στρατιωτικές διεργασίες και βασικό περιεχόμενο την <<πρακτική συνένωση,την ανεξάρτητη συγκρότηση σε πολλαπλά επίπεδα τόσο εντός του κοινωνικού σώματος που υπάρχει στον αστικό στρατό αλλά και εκτός του αστικού στρατού μέσα από ιδιαίτερες μορφές ένοπλης συγκρότησης των ριζοσπαστικοποιημένων λαϊκών στρωμάτων>>. Είναι σαφές ότι ο Λένιν με διάφορους τρόπους όπως αιτήματα, μορφές συγκρότησης κλπ. διερευνά εκείνους τους δρόμους που μπορούν να εξασφαλίσουν δύο στόχους πρώτον πως η κίνηση των λαϊκών μαζών θα αποκτήσει την ικανότητα να μπορεί να αμφισβητήσει στην πράξη την αδιαμφισβήτητη αστική στρατιωτική υπεροχή και δεύτερον πως η κίνηση των λαϊκών μαζών στο έδαφος του πολέμου εάν τελικά ξεσπάσει να μπορεί να ξεδιπλώσει τις συλλογικές ,οργανωτικές δυνατότητες της δηλ. την πολιτική ισχύ τους. Αυτός ο συνδυασμός της κοινωνικής και πολιτικής ισχύος του <<οργανωμένου λαού>> και της <<μαζικής εκμάθησης της τέχνης του πολέμου >> επομένως και της <<απόκτησης ικανότητας για ανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος>> αποτελεί όχι μόνο θεμελιώδη προϋπόθεση σε συνθήκες πολέμου για την υποχώρηση και ήττα των αστικών τάξεων αλλά υποχρεωτική μορφή για την διεξαγωγή ενός νικηφόρου αντιπολεμικού , αντιιμπεριαλιστικού και αντικαπιταλιστικού αγώνα, που απαιτεί το τσάκισμα της αστικής κρατικής μηχανής.

Γιατί όμως πρόκειται για υποχρεωτική μορφή για ένα τέτοιο νικηφόρο αγώνα; Ο Λένιν δεν ήταν γενικά μόνο ένας αυστηρός οπαδός του πολιτικού ρεαλισμού δηλ. της ακριβούς εκτίμησης των ταξικών συσχετισμών δυνάμεων αλλά έθετε τον πολιτικό ρεαλισμό του στην υπηρεσία της πάλης για την επανάσταση διακατέχονταν από ένα ενεργητικό επαναστατικό ρεαλισμό δηλ. διερευνούσε διαρκώς τις υπαρκτές κοινωνικές και πολιτικές τάσεις που μπορούσαν να ανεβάζουν σε κάθε φάση την γενική πολιτική ικανότητα της τάξης να ηγεμονεύει στον δημοκρατικό αγώνα ,στην ιστορική απαίτηση για κοινωνική εξέγερση.

Ο πολιτικός ρεαλισμός του Λένιν κατέγραφε:
ότι το αστικό κράτος είναι η αυτοτελώς οργανωμένη σε εξουσία κυρίαρχη τάξη που διαθέτει το μονοπώλιο της άσκησης της οργανωμένης βίας σε κάθε πτυχή της κοινωνίας και στις σχέσεις της με τις αντίπαλες οργανωμένες εξουσίες, ότι είναι αδύνατη από κάθε άποψη η ήττα της αστικής εξουσίας χωρίς την στρατιωτική της ήττα, ότι οι εργατικές και λαϊκές μάζες μπορεί να είναι ο κινητήρας των κοινωνικών αλλαγών , οι παραγωγοί του πλούτου ή τροφή για τα κανόνια στον πόλεμο αλλά δεν διαθέτουν, ούτε μαθαίνουν την <<τέχνη του πολέμου>> γιατί αυτή <<η τέχνη μαθητεύεται σε ένα ιδιαίτερο πολιτικό μηχανισμό που ελέγχεται από την αστική τάξη>> επομένως αποτελεί μία <<στρατιωτικά υποτελής τάξη>>,ότι η αστική τάξη στο βαθμό που υπονομεύεται ή απειλείται ή κλονίζεται η ηγεμονία της στην κοινωνία , δεν έχει κανένα δισταγμό εάν απαιτηθεί να κάνει χρήση της <<δύναμης πυρός >> απέναντι στα λαϊκά στρώματα ,ότι ο πόλεμος δεν υιοθετείται ως διέξοδος σε μια κοινωνία αλλά επιβάλλεται ταυτόχρονα,  ότι ένας πόλεμος σταματά όταν και μόνο όταν έχει οριστικά κριθεί ο νικητής στα πεδία των μαχών (πράγμα που πάντα σχεδόν ο ηττημένος το καταλαβαίνει πολύ αργά..) ή όταν η συνέχεια του πολέμου διογκώνει την εσωτερική κοινωνική απειλή σε βάρος των τάξεων που καθοδηγούν την διεξαγωγή του.

Συνεπώς ο ενεργητικός επαναστατικός πολιτικός ρεαλισμός του μπολσεβίκικου ρεύματος (πλέον η υπόθεση δεν αφορά τον Λένιν αλλά το μαχόμενο κόμμα και την πρωτοπόρα τάξη) δεν μπορεί παρά να συγκροτείται ως συνειδητή επιλογή : για την επιβολή της ειρήνης ή της ανατροπής της εθνικής καταπίεσης ενός λαού μέσα από το ξεδίπλωμα ενός επαναστατικού πολέμου εμφύλιου ή απελευθερωτικού ή συνδυασμό τους , από το κάλεσμα και την επιδίωξη οι μάζες να είναι έτοιμες <<να μάθουν αν απαιτηθεί>> την <<στρατιωτική τέχνη>> κυρίως εντός του αστικού στρατού, με την νεολαία και το γυναικείο πληθυσμό να αποτελούν δυνάμει ένα σημαντικό τμήμα του << οργανωμένου λαού>>,με την πραγματική προσπάθεια να κερδηθούν ή να αδρανοποιηθούν προς την πλευρά της επιδιωκόμενης λαϊκής εξέγερσης σημαντικά τμήματα του επαγγελματικού πυρήνα του αστικού στρατού, και  συνεπώς να υπονομευτεί η ικανότητα του αστικού στρατοπέδου και αντίστοιχα να ανεβαίνει διαρκώς η συλλογική στρατιωτική ικανότητα των λαϊκών στρωμάτων .

Η προλεταριακή επανάσταση της εποχής μας, εποχή των ασίγαστων πολέμων ζητάει για να νικήσει το <<στρατιωτικό>> της πρόγραμμα.