Μετά θάνατον παρασημοφόρηση για τον Πίτερ Νόρμαν

Μετά θάνατον παρασημοφόρηση για τον Πίτερ Νόρμαν, «αργυρό» στο Μεξικό το 1968

Έστω και με καθυστέρηση 50 (!) ετών, η Ολυμπιακή Επιτροπή της Αυστραλίας, αναγνώρισε την προσφορά του Πίτερ Νόρμαν στο παγκόσμιο αθλητικό -και όχι μόνον- γίγνεσθαι.

Το πρόσωπο του Αυστραλού σπρίντερ, έκανε τον γύρο του πλανήτη και αποτελεί -μαζί με τους Αφροαμερικανούς, Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος, σημείο αναφοράς για τον αγώνα κατά της πάσης μορφής ανισότητας. Ήταν 16 Οκτωβρίου 1968, όταν στο βάθρο των νικητών των 200 μέτρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες κι ενώ ανακρουόταν ο εθνικός ύμνος των ΗΠΑ, ο Τόμι Σμιθ, που είχε τερματίσει πρώτος στον αγώνα, σήκωσε τη δεξιά μαύρη γαντοφορεμένη γροθιά του χαμηλώνοντας το κεφάλι, όπως έκανε και ο συμπατριώτης του, Τζον Κάρλος, που κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο και σήκωνε κι αυτός την αριστερή γροθιά του, επίσης γαντοφορεμένη, θέλοντας να δείξουν τη συμπαράσταση τους στους «μαύρους πάνθηρες», ένα μεγάλο αφροαμερικανικό (και όχι μόνο) αντισυστημικό κίνημα στις ΗΠΑ, με αντικαπιταλιστικά και αντιρατσιστικά χαρακτηριστικά.

Ο Πίτερ Νόρμαν, που στάθηκε άξιος συμπαραστάτης των Σμιθ και Κάρλος, φορώντας ένα διακριτικό για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, τιμήθηκε σήμερα με το παράσημο του «Τάγματος της Αξίας» από τους συμπατριώτες του. Ο Αυστραλός σπρίντερ, τερμάτισε δεύτερος στον τελικό με επίδοση 20.06, σημειώνοντας εθνικό ρεκόρ που παραμένει ακατάρριπτο. Οι Αμερικανοί σπρίντερ, εμφανίστηκαν στην απονομή χωρίς παπούτσια, φορώντας μαύρες κάλτσες θέλοντας να αναδείξουν την φτώχεια των μαύρων. Ο Σμιθ φορούσε ένα μαντήλι-σύμβολο της μαύρης περηφάνιας, ενώ ο Κάρλος είχε ξεκούμπωτο το πάνω μέρος της φόρμας του, τιμώντας όλους τους Αμερικανούς εργάτες και φορώντας ένα κολιέ με χάντρες «αφιερωμένο σε όλους τους νεκρούς, από λιντσάρισμα ή κρέμασμα, για τους οποίους κανείς δεν προσευχήθηκε», όπως είχε πει τότε.

«Πρόκειται όντως για μία καθυστερημένη αναγνώριση. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία περί αυτού. Ωστόσο, ο σεβασμός για τον Πίτερ και τις δράσεις του, εξακολουθεί και σήμερα να είναι τεράστιος. Πίστευε στα Ανθρώπινα Δικαιώματα, καθ΄ όλην την διάρκεια της ζωής του», δήλωσε στην σχετική τελετή και με απολογητικό ύφος ο πρόεδρος της Ολυμπιακής Επιτροπής της Αυστραλίας, Τζον Κοατς και πρόσθεσε: «Χάσαμε τον Πίτερ το 2006, αλλά δεν πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ την θαρραλέα στάση του εκείνη την ημέρα. Και, φυσικά θα πρέπει να τον θυμόμαστε και ως πέντε φορές εθνικό πρωταθλητή και κάτοχο του ρεκόρ στα 200 μέτρα. Η αθλητική του επιτυχία δεν πρέπει ποτέ να υποτιμηθεί».

Τότε...

Τόμι Σμιθ, Τζον Κάρλος... Δύο από τα πλέον κοινά ονόματα στις Ηνωμένες Πολιτείες... Δύο από τους πλέον ξεχωριστούς αθλητές που ανέδειξε ποτέ η Αμερική... Το χρονικό σημείο της συγκεκριμένης ιστορικής έκφρασης των δύο ήταν κομβικό... Εχει προηγηθεί η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο πόλεμος του Βιετνάμ μαίνεται, ο γαλλικός Μάης συγκλονίζει την  Ευρώπη και οι «Μαύροι Πάνθηρες» μάχονται για τα δικαιώματα των μαύρων των ΗΠΑ.
Σμιθ και Κάρλος δεν μένουν ανεπηρέαστοι... Επιλέγουν τον αγώνα από μια σπουδαία καριέρα... Επιλέγουν την έκφραση από την σιωπή. Και όλα γίνονται ευκολότερα όταν διαπιστώνουν ότι βρίσκονται μέσα στα μετάλλια... 1^ος ο Σμιθ, 3^ος ο Κάρλος και στη δεύτερη θέση ο Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν... Ο λευκός σπρίντερ ενημερώνεται και τάσσεται υπέρ τους...
Αποφασίζουν να εμφανιστούν φορώντας μόνο μαύρες κάλτσες, θέλοντας να συμβολίσουν έτσι την φτώχεια των μαύρων. Αλλά δεν μένουν εκεί... Αποφασίζουν να υψώσουν τις γροθιές τους ψηλά, φορώντας μαύρα γάντια... Την τελευταία στιγμή ο Κάρλος ξεχνάει το γάντι του... Οι δύο μαύροι αθλητές φορούν από ένα... Κι έχουν συμπαραστάτη τους τον Νόρμαν  που συμμετέχει φορώντας κονκάρδα αντιρατσιστικής οργάνωσης... Κι όταν αρχίζει ο εθνικός ύμνος των ΗΠΑ, υψώνουν τις γροθιές τους...

Ήταν ο χαιρετισμός των «Μαύρων Πανθήρων»; Ήταν απλώς μια έκφραση υπέρ των δικαιωμάτων των μαύρων; Έμμεινε σίγουρα στην ιστορία... Οι θεατές γιουχάρουν τους νικητές... Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή τους αποβάλλει από τους αγώνες... Ο Σμιθ και ο Κάρλος πληρώνουν ακριβό τίμημα... Βγαίνουν στο περιθώριο... Επιστρέφουν στην χώρα τους όπου αναγκάζονται να κάνουν δουλειές του ποδαριού για ένα κομμάτι ψωμί... Η γυναίκα του Τόμι τον χωρίζει. Η γυναίκα του Τζον αυτοκτονεί.
Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια, μέχρι η Αμερική να αποτινάξει από πάνω της την ντροπή του ρατσισμού και των διακρίσεων κατά των μαύρων, για να δικαιωθούν και να λάβουν τιμητικές διακρίσεις... Το τίμημα πλήρωσε και ο Πίτερ Νόρμαν... Του απαγόρευσαν να συμμετάσχει στους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες παρότι είχε προκριθεί...
 Το 2006, οι μαύροι σύντροφοί του, τον οδήγησαν στην τελευταία του κατοικία, κουβαλώντας στους ώμους τους το φέρετρό του...
«Τα άλογα του ιπποδρόμου, τα κοκόρια στις κοκορομαχίες και οι αθλητές δεν έχουν το δικαίωμα να χαλάσουν τη γιορτή», όπως γράφει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο στους «Καθρέφτες».

Επιμέλεια: Χρ. Α.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο κόκκινο