Το yuan και το ευρώ θάβουν το δολάριο

Το yuan και το ευρώ θάβουν το δολάριο
Οι ειδικοί είπαν πότε θα έρθει το τέλος της ηγεμονίας του αμερικανικού νομίσματος

Της Μαρίας Ασχαστανιάγια  

Η ηγεμονία του δολαρίου στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική αγορά μπορεί να κλονιστεί. Την περασμένη εβδομάδα το Ιράν αρνήθηκε επισήμως να χρησιμοποιήσει το αμερικανικό νόμισμα - εφεξής όλοι οι διεθνείς υπολογισμοί της Τεχεράνης μετατρέπονται σε ευρώ. Στα ευρωπαϊκά χρήματα συνδέεται τώρα και η πορεία του Ιρανικού rial.

Πρέπει να ειπωθεί, ότι στην αρχή των μηδενικών χρόνων οι ιρανικές αρχές προσπάθησαν ήδη να εγκαταλείψουν το δολάριο και προσπαθούσαν να πείσουν άλλους εξαγωγείς πετρελαίου να πράξουν το ίδιο, αλλά τότε η προσπάθεια απέτυχε. Ο ΟΠΕΚ δεν υποστήριξε την Τεχεράνη και η χώρα βρέθηκε απομονωμένη και της επιβλήθηκαν αμερικανικές κυρώσεις.

Αυτή τη φορά οι ιρανικές αρχές αποδείχθηκαν πιο αποφασιστικές, αν και οι ειδικοί λένε, ότι αυτό το βήμα προκλήθηκε από την επέκταση των αμερικανικών κυρώσεων από τον Donald Trump τον Μάρτιο μήνα. Οι χρηματιστηριακές συναλλαγές σε δολάρια περνούν από τις αμερικανικές τράπεζες, όπου συνεπάγονται πολλούς αποκλεισμούς και πάγωμα των χρημάτων. Οι λογαριασμοί  σε ευρώ από την άποψη αυτή δεν είναι τόσο επικίνδυνοι.

Αν και οι περισσότεροι εξαγωγείς πετρελαίου δεν ακολούθησαν το παράδειγμα του Ιράν, όπως λένε οι οικονομολόγοι, για τις ΗΠΑ, η άρνηση αυτής της χώρας να χρησιμοποιήσει το δολάριο δεν θα περάσει απαρατήρητη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚ, το Ιράν κερδίζει περισσότερα από 70 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από την πώληση πετρελαίου. Τώρα όλος αυτός ο όγκος χρημάτων θα πάει όχι σε δολάρια, αλλά σε ευρώ, πράγμα που σημαίνει μείωση του πεδίου εφαρμογής του αμερικανικού νομίσματος.

Επιπλέον, το Ιράν δεν ήταν η πρώτη χώρα που μπήκε στην πορεία της εγκατάλειψης του δολαρίου. Στο χρηματιστήριο ανταλλαγής εμπορευμάτων και πρώτων υλών της Αγίας Πετρούπολης το ρωσικό πετρέλαιο πωλείται σε ρούβλια από το φθινόπωρο του 2016. Το 2017, η Βενεζουέλα σταμάτησε να δέχεται δολάρια για την πώληση του πετρελαίου, απαιτώντας πληρωμή με το ευρώ. Στα τέλη Μαρτίου του 2018, το Χρηματιστήριο της Σαγκάης άνοιξε ένα εμπόριο προθεσμιακών συμβολαίων πετρελαίου με το γιουάν.

Στις αρχές του Απριλίου, ο επικεφαλής του Υπουργείου Ενέργειας Αλεξάντερ Νόβακ, δήλωσε σχετικά με τη δυνατότητα πληρωμής για το πετρέλαιο στα εθνικά νομίσματα με μια σειρά από χώρες, όπως την Τουρκία και το ίδιο το Ιράν. Τόνισε, ότι για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο να εκσυγχρονιστούν οι χρηματιστικοί και οι οικονομικοί μηχανισμοί, αλλά τίποτα δεν είναι αδύνατο.

Το δεύτερο ανησυχητικό κουδούνι για το δολάριο προέρχεται από την αγορά πολύτιμων χαρτιών (τίτλων). Όπως γράφει η Vesti, όλο και περισσότερες χώρες αποφεύγουν να επενδύουν σε χρεωστικές υποχρεώσεις των ΗΠΑ. Ακόμα και η Ιαπωνία, το Φεβρουάριο μήνα, πούλησε ένα ποσό ρεκόρ των αμερικάνικων ομολόγων «трежерис» - αξίας 36,68 δισεκατομμυρίων $ ΗΠΑ. Από τον Οκτώβριο μήνα, του περασμένου έτους, οι Ιάπωνες επενδυτές πούλησαν αμερικάνικες χρεωστικές υποσχέσεις ύψους 71,72 δισεκατομμυρίων $ ΗΠΑ. Εν το μεταξύ η απόρριψη του δολαρίου γίνεται υπέρ του ευρώ · τον Φεβρουάριο μήνα, οι Ιάπωνες αγόρασαν Ευρωπαϊκά ομόλογα αξίας 8,06 δισ. δολάρια.

Επιπλέον, οι περισσότερες δημοπρασίες αμερικανικών χρεογράφων πραγματοποιούνται σε εξαιρετικά χαμηλή ζήτηση από την πλευρά των μη κατοίκων, παρά το γεγονός ότι η κερδοφορία τους συνεχίζει να αυξάνεται.

«Αν η πτώση της αξίας των ομολόγων θα συνεχιστεί, και οι αποδόσεις, με τη σειρά τους, χτυπήσουν το πρώτο σήμα του 3%, και μετά και τα άλλα σημαντικά τεχνικά επίπεδα, τότε, είναι πολύ πιθανό ότι θα δούμε ένα άλλο κύμα της αδυναμίας του δολαρίου», - γράφει η «Вести».

Το τρίτο πρόβλημα για το δολάριο είναι ότι οι χώρες αρχίζουν να αποσύρουν τα χρυσά αποθέματά τους από τις ΗΠΑ. Την περασμένη εβδομάδα οι τουρκικές αρχές ανέφεραν ότι το 2017 εισήγαγαν από το αμερικανικό σύστημα αποθεματικών χρυσού 28,7 τόνους χρυσού. Νωρίτερα, τον Αύγουστο του 2017, η Γερμανία ολοκλήρωσε τη λειτουργία για να επιστρέψει τα μισά από τα αποθέματα χρυσού της από διεθνείς εγκαταστάσεις αποθήκευσης, σχεδόν τρία χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα.

Οι ΗΠΑ προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα του δολαρίου και της δικής της οικονομίας με ωμή δύναμη - την εισαγωγή κυρώσεων κατά της Ρωσίας και του Ιράν, δασμών, όπως συμβαίνει με την Κίνα και άλλες μεθόδους, τις οποίες δεν είναι δυνατό να τις ονομάσει κανείς τίμιο ανταγωνισμό και ανταγωνισμού και γνώρισμα της ελεύθερης αγοράς. Ναι, αλλά το πρόβλημα συνίσταται στο ότι, σύμφωνα με την άποψη του κορυφαίου αναλυτή Artem Amarkets Deev, παρόμοιες δράσεις της Ουάσιγκτον μόνο ωθούν άλλες χώρες να εγκαταλείψουν το δολάριο, λόγω των φόβων ότι, μπορεί να είναι οι επόμενοι στη σειρά.

Και τότε πραγματικά μπορεί να έρθει το τέλος της ηγεμονίας του του δολαρίου. Είναι αλήθεια, ότι αυτή η διαδικασία δεν είναι γρήγορη. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μόνο για να γίνει μια εναλλακτική λύση στο δολάριο, υπολογίζοντας τους φορείς ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα, θα απαιτηθούν 10-15 χρόνια. Στην περίπτωση αυτή, το εναλλακτικό νόμισμα πρέπει να είναι ελεύθερα μετατρέψιμο και να συμπεριλαμβάνεται στον εφεδρικό κατάλογο. Μέχρι στιγμής, το ευρώ και το κινεζικό γιουάν είναι τα πλέον κατάλληλα για αυτόν τον ρόλο.

"Όλο περισσότερες και περισσότερες χώρες εγκαταλείπουν το αμερικανικό νόμισμα", λέει ο Artem Deev. - Ένα παράδειγμα αυτού είναι η άρνηση του Ιράν από πληρωμές σε δολάρια, η απόσυρση από την Τουρκία του χρυσού από τα συναλλαγματικά αποθέματα των ΗΠΑ. Αυτό προκαλείται από τους φόβους, για την επιθετική οικονομική πολιτική των ΗΠΑ, οι οποίες λόγω του δολαρίου προσπαθούν να επηρεάσουν τις οικονομίες των άλλων χωρών, για την παραγωγή πετρελαίου και ούτω καθεξής.

Ο διαχωρισμός της οικονομίας από το δολάριο προκαλεί μια αδύναμη αντίδραση σε διάφορες πιέσεις από το δολάριο στις οικονομίες αυτών των χωρών. Για την παραγωγή πετρελαίου, αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη του δείκτη του δολαρίου θα πάψει να ασκεί ισχυρή επιρροή στις τιμές του πετρελαίου. Αναμφισβήτητα, οι παραγωγοί πετρελαίου μόνο θα επωφεληθούν από αυτό.

Ο αναπληρωτής καθηγητής της έδρας «Ρύθμιση των δραστηριοτήτων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων», της Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Σχολής (FFBD) RANHiGS, Ph.D. οικονομικών επιστημών, Γιούρι Tverdohleb πιστεύει, ότι το δολάριο υποχώρησε ελαφρά, αν και, για το «ηλιοβασίλεμα» του δεν γίνεται λόγος.

- Οι συζητήσεις για τη δύση του δολαρίου με ποικίλους βαθμούς δραστηριότητας συνεχίζονται εδώ και πολύ καιρό. Αυτό που παρατηρούμε σήμερα στην αγορά, δείχνει ότι υπάρχει κάποια μετατόπιση στον ορισμό των κύριων προτεραιοτήτων στις διεθνείς σχέσεις πίστης. Αυτό περιλαμβάνει το ρόλο των βασικών νομισμάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται σε διεθνείς λογαριασμούς.

Τα τελευταία χρόνια, η ανατίμηση του δολαρίου ως παγκόσμιου νομίσματος ήταν αρκετά σημαντική. Ταυτόχρονα, σήμερα υπάρχουν αρκετές χώρες, το νόμισμα των οποίων συμπεριφέρεται σταθερά στις διεθνείς αγορές και μπορεί να πραγματοποιήσει ορισμένες λειτουργίες στους υπολογισμούς και να αντικαταστήσει το δολάριο.

Για να πούμε ότι η δύση του δολαρίου έχει αρχίσει, είναι πρόωρα. Αλλά το γεγονός, ότι οι θέσεις του αμερικανικού νομίσματος στις διεθνείς πιστωτικές σχέσεις, υπόκεινται σε ορισμένους περιορισμούς είναι γεγονός. Η Αμερική προσπαθεί αρκετά ενεργά να τα αντιμετωπίσει. Ωστόσο, η πολιτική πολλών χωρών στοχεύει στην ενίσχυση της θέσης των δικών της νομισμάτων και στην παροχή επαρκούς εκτίμησης του δολαρίου ως διεθνούς λογιστικής μονάδας.

«СП»¹⁾: - Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απόρριψη του δολαρίου στη διεθνή σκηνή;

- Δεν είναι σοβαρό να πούμε ότι αυτό θα συμβεί στο εγγύς μέλλον. Πρέπει να είμαστε αντικειμενικοί. Η αμερικανική οικονομία είναι πολύ ισχυρή, διατηρεί ηγετική θέση στην παγκόσμια αγορά, και το νόμισμά της θα έχει μακροχρόνια ζήτηση ως νόμισμα για τους διεθνείς λογαριασμούς.

Αλλά θα υπάρξουν ορισμένες προσαρμογές. Σε μερικές στιγμές, το δολάριο θα εξασθενίσει, σε άλλες μπορεί να ενισχύσει ακόμη και τις θέσεις του. Ωστόσο, η γενική τάση είναι ότι ο μονοπολισμός της νομισματικής και χρηματοπιστωτικής αγοράς πρόκειται να ξεχαστεί. Με αυτό το γεγονός συμφωνεί το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου και, νομίζω, ότι η Αμερική αρχίζει να το λαμβάνει υπόψη. Επειδή αυτός ο μονοπολισμός είναι απαράδεκτος για τη διεθνή κοινότητα.

«СП»: - Ποια νομίσματα μπορούν να γίνουν ανταγωνιστές για το δολάριο και να σχηματίσουν δικούς τους πόλους;

- Αυτά είναι το ευρώ, το γιουάν, το ελβετικό φράγκο. Σε γενικές γραμμές, το ρούβλι έχει όλες τις προϋποθέσεις για την ενίσχυση των θέσεών του στη διεθνή σκηνή, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών λογαριασμών. Βλέπουμε ότι πραγματοποιούνται διαρθρωτικές αλλαγές στις οικονομίες, ενεργά αναπτύσσονται διάφορες περιοχές του κόσμου, και η ηγεμονία του δολαρίου είναι απλώς ενοχλητική για την επιτυχή διεξαγωγή των διεθνών λογαριασμών. Αυτό οδηγεί στο γεγονός, ότι η θέση του δολαρίου στους διεθνείς λογαριασμούς εξασθενεί.

Να πούμε ότι το δολάριο θα καταρρεύσει, δεν είναι απαραίτητο. Αυτό θα παραμείνει ένα σοβαρό και έγκυρο νόμισμα, αλλά θα το πιέζουν έντονα από άλλα νομίσματα. Πιο πρόσφατα, το γιουάν έχει γίνει ένα από τα αποθεματικά νομίσματα του κόσμου. Νομίζω, ότι το διεθνές καλάθι μπορεί να αναπληρωθεί και με άλλα νομίσματα. Δεν αποκλείω, ότι σε κάποιο στάδιο αυτό θα μπορούσε να είναι και το ρούβλι, σε κάθε περίπτωση θέλω σε αυτό να ελπίζω. Αλλά οι θέσεις του δολαρίου θα παραμείνουν πολύ σταθερές για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Παρόμοια άποψη με αυτή συμμερίζεται και ο οικονομολόγος και επίκουρος καθηγητής των χρηματοπιστωτικών αγορών και χρηματοοικονομικής τεχνικής RANHiGS υπό τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Σεργκέι Hestanov.

- Δεν νομίζω ότι το δολάριο απειλείται με κατάρρευση στο εγγύς μέλλον. Προς όφελός του μιλά η ιστορία. Πριν από το δολάριο, το κύριο αποθεματικό νόμισμα ήταν η λίρα στερλίνα. Το δολάριο απομάκρυνε το βρετανικό νόμισμα από το 1914 μέχρι τις αρχές περίπου της δεκαετίας του 1960. Του χρειάστηκαν 45 χρόνια για να κερδίσει ως κύριο αποθεματικό νόμισμα, ενώ η λίρα επίσης δεν χάθηκε, είναι καλά και είναι ακριβότερη από το δολάριο.

Ακόμη και αν η ηγεμονία του δολαρίου κάποτε θα αντικατασταθεί, αλλά τα πάντα στη ζωή αλλάζουν, αυτή η διαδικασία δεν θα είναι γρήγορη και θα διαρκέσει μερικές δεκαετίες.

«СП»: - Και τέτοια συγκεκριμένα γεγονότα, όπως η άρνηση του Ιράν από το δολάριο, το επηρεάζουν κάπως; 

- Η οικονομία του Ιράν είναι πολύ μικρότερη από το 1% της αμερικανικής οικονομίας. Η Τεχεράνη μπορεί να αρνηθεί αυτό που θέλει, η Αμερική δεν θα το προσέξει αυτό τόσο πολύ. Ακόμα κι αν εμείς αρνηθούμε από το δολάριο, είναι πολύ μικρή κλίμακα, για να επηρεάσει σημαντικά το δολάριο. Έτσι συνέβη de facto ότι το δολάριο είναι περίπου το 80% της παγκόσμιας οικονομίας. Ακόμα και οι συμβάσεις μας για προμήθειες στην Ευρώπη και την Κίνα συνάπτονται σε δολάρια.

Αργά ή γρήγορα όλα αλλάζουν. Και αντικαταστάτης του δολαρίου θα βρεθεί. Αλλά αυτό είναι ένα ζήτημα μιας τόσο μακρινής προοπτικής που στο εγγύς μέλλον αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί. Πρόκειται για μια υπερβολικά συντηρητική περιοχή όπου οι αλλαγές γίνονται εδώ και δεκαετίες. Ναι, η εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Προσπαθούμε να κάνουμε τις συναλλαγές μας με την Κίνα σε εθνικά μας νομίσματα. Αλλά αυτή η ερώτηση είναι τόσο του απώτερου μέλλοντος, ότι τώρα είναι πολύ πιο ενδιαφέρον θέμα - οι αλλαγές της ισοτιμίας του ρουβλιού έναντι του δολαρίου, απ’ ότι η τύχη του ίδιου του δολαρίου.

 Μετάφραση: Κωνσταντίνος Κατσιάβαλος

Σημείωση μεταφραστή :

«СП»¹⁾ - Свободная Пресса - Ελεύθερος Τύπος