Απεβίωσε ο Ιταλός σκηνοθέτης Βιτόριο Ταβιάνι

Απεβίωσε σε ηλικία 88 ετών ο Ιταλός σκηνοθέτης Βιτόριο Ταβιάνι

Σε ηλικία 88 ετών απεβίωσε στη Ρώμη, ο μεγάλος σκηνοθέτης Βιτόριο Ταβιάνι, ο οποίος μαζί με τον αδελφό του, Πάολο υπέγραψαν μερικά αριστουργήματα του ιταλικού κινηματογράφου όπως τα «Πατέρας Αφέντης» (Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες το ΄77), «Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» (Χρυσή Άρκτος στο Βερολίνο), «Η Νύχτα του Σαν Λορέντσο», «Το Χάος», Αλονζαφάν κ.ά.

Τον θάνατο του Βιτοριο Ταβιάνι ανακοίνωσε η κόρη του, Τζιοβάννα, μετέδωσε το πρακτορείο Ansa. Με απόφαση της οικογένειας του η σορός του μεγάλου σκηνοθέτη θα αποτεφρωθεί σε μια αυστηρά ιδιωτική τελετή.

Ο Βιτόριο Ταβιάνι γεννήθηκε στο Σαν Μινιάτο, στην επαρχία της Πίζας, στις 20 Σεπτεμβρίου 1929. Με τον αδελφό του Πάολο, δύο χρόνια νεότερος του, είχε γράψει μερικές από τις σημαντικότερες σελίδες του ιταλικού κινηματογράφου. Δύο δάσκαλοι του σινεμά που από τη δεκαετία του ΄60 κατέγραψαν με την τέχνη τους, την πραγματικότητα, την ιστορία, τις αντιφάσεις, τις πτυχές της χώρας τους. Το έργο τους συχνά έχει την αφετηρία του στη λογοτεχνία, αφού περιλαμβάνει πλήθος διασκευών έργων κλασικών συγγραφέων όπως οι Τολστόι, Γκαίτε, Πιραντέλο, Αλέξανδρος Δουμάς κ.ά.

Το Allonsanfan (1974) είναι μια από τις σημαντικότερες ταινίες του πολιτικού κινηματογράφου και ένα έργο-σταθμός για τη δεκαετία του ’70: είναι ένα σχόλιο πάνω στη πολιτική στράτευση, τη φύση της- σύμφωνα με τους σκηνοθέτες είναι μια κατεξοχήν ποιητική πράξη-, τις εκδοχές της, τις συνέπειες της.

Η πρώτη τους μεγάλη επιτυχία, το Padre Padrone (1977) - Palme d'Or στο Φεστιβάλ των Καννών- βασίζεται στη ζωή ενός ιταλού γλωσσολόγου ο οποίος στη νεανική του ηλικία ήταν ένας αγράμματος βοσκός.
Στην ταινία La Notte di San Lorenzo (1982) -που χαρακτηρίζεται από μια διάσταση παραμυθιού-, μια γυναίκα θυμάται ένα περιστατικό από τα παιδικά της χρόνια την περίοδο του πολέμου: αναμνήσεις από μια νύχτα κατά την οποία οι κάτοικοι από το χωριό της αγωνίστηκαν για να μείνουν ζωντανοί.

 Το Kaos (1984), ίσως η καλύτερη ταινία των αδελφών Taviani, είναι μια σπονδυλωτή στη δομή της ποιητική μεταφορά διηγημάτων του Λουίτζι Πιραντέλο, που με αφορμή λαϊκούς μύθους και παραδόσεις, επιχειρούν να προσεγγίσουν πώς επιδρά το φεγγάρι στους ανθρώπους.
Το Fiorile (1993) αφηγείται την ιστορία δύο αγοριών που πηγαίνουν για να επισκεφθούν τον παππού τους, και μαθαίνουν την ιστορία μιας κατάρας, που για δύο αιώνες καταδιώκει όλους τους άνδρες της οικογένειάς τους.
Το βραβευμένο στο Βερολίνο Cesare deve morire / Ο Καίσαρας Πρέπει να Πεθάνει (2012) είναι ένα ασπρόμαυρο δράμα με στοιχεία ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε σε μια φυλακή υψηλής ασφαλείας στα περίχωρα της Ρώμης. Οι αδελφοί Taviani παρακολουθούν μια ομάδα κατάδικων, ανάμεσά τους και δολοφόνοι και μέλη της Μαφίας, ενώ κάνουν πρόβες για να ανεβάσουν τον Ιούλιο Καίσαρα του Σαίξπηρ μέσα στη φυλακή.

Οι αδελφοί Ταβιάνι αναγορεύτηκαν πριν από τρία χρόνια επίτιμοι διδάκτορες του τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Κατά την αναγόρευσή τους, εκφώνησαν τον δικό τους απόλυτα κινηματογραφικό λόγο, με τίτλο «Εκ του σύνεγγυς στην ελληνική γη», ο οποίος ήταν μια μαρτυρία απευθείας μέσα από το εργαστήρι τους, με ό,τι πιο προσωπικό μπορούσαν να προσφέρουν.

«Κοιτάζοντας μέσα στο πηγάδι του παρελθόντος, αισθανόμασταν ανέκαθεν εγγύτερα στον ελληνικό πολιτισμό παρά στο ρωμαϊκό», ανέφεραν τότε οι δυο Ιταλοί δημιουργοί, και ταξίδεψαν σε σκηνές και τοπία και λόγους απ΄ το σύνολο των ταινιών τους που έχουν ιδεολογικές αλλά και ιστορικές αναφορές στην ελληνική γραμματεία, τα ελληνικά τοπία, τους μύθους και τις έννοιες που «πλήττουν» και «τρέφουν» την ανθρώπινη περιπέτεια.

 Ο ιταλικός τύπος για τον θάνατο του κορυφαίου σκηνοθέτη Βιτόριο Ταβιάνι

«Έφυγε ένας από τους μεγάλους δασκάλους του ιταλικού κινηματογράφου», τονίζει η ιταλική εφημερίδα La Repubblica, στο άρθρο της με την είδηση του θανάτου του σκηνοθέτη Βιτόριο Ταβιάνι.

«Οι αδελφοί Ταβιάνι, ήδη από την δεκαετία του εξήντα, κατέγραψαν και παρουσίασαν τις αντιφάσεις, την πραγματικότητα, την ιστορία της Ιταλίας», προσθέτει η εφημερίδα της Ρώμης. Και υπενθυμίζει ότι κατά την φασιστική δικτατορία, το πατρικό σπίτι των σκηνοθετών ανατινάχθηκε από βόμβα που είχαν τοποθετήσει παραστρατιωτικές δυνάμεις του καθεστώτος του Μουσσολίνι.

«Ο θόρυβος της μηχανής λήψης, όταν την ανακαλύψαμε, ήταν ακριβώς σαν την συμφωνία του Μπετόβεν», είχε δηλώσει στην τελευταία του συνέντευξη στην La Repubblica, o μεγαλύτερος των αδελφών Ταβιάνι. Προσθέτοντας, μάλιστα, ότι πενήντα χρόνια ενιαίας δημιουργικότητας, επέτρεψαν στα δυο αδέλφια, να μπορούν να εργάζονται μαζί, ακόμη και όταν δεν ήταν ο ένας δίπλα στον άλλο.

Η εφημερίδα La Stampa υπενθυμίζει «το ομοιογενές βλέμμα που κάλυπτε τον κινηματογράφο, την πολιτική και την ζωή, γεμάτο ποιητικές και λογοτεχνικές αναφορές», τον αδελφών Ταβιάνι. «Μια καταγγελία αλλά και φανταστική αφήγηση, με κοινωνικές αξίες και ιστορική αναπαράσταση, μελόδραμα και ηθικό προβληματισμό», γράφει η εφημερίδα του Τορίνο.

H Il Messaggero της Ρώμης, τέλος, προσθέτει ότι «οι δυο αυτοί κορυφαίοι πρωταγωνιστές του κοινωνικά στρατευμένου κινηματογράφου, στην δεύτερη φάση της καριέρας τους -συνέχισαν πάντα να αναφέρονται στην αναγκαιότητα της ουτοπίας- αλλά αφιερώθηκαν, κυρίως, στην παρουσίαση του παρελθόντος και στην μεταφορά, στην μεγάλη οθόνη, σημαντικών λογοτεχνικών έργων»

«Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι μας είχε πει κάποτε πως η αισιοδοξία μας είναι πιο τραγική και από τη δική του απαισιοδοξία. Για μας, αν και η αισιοδοξία είναι η λάθος λέξη, είναι αυτή η μικρή χαραμάδα ελπίδας ή λογικής που έχει σημασία. Το να ζεις μπορεί να είναι τραγικό, η ζωή όμως όχι.»

Έτσι περιέγραφε την ουσία του έργου του ίδιου και του αδελφού του, ο Βιτόριο Ταβιάνι.

Επιμέλεια: Χρήστος Αειβάτης

Πηγή: movw it, flix.gr, cinefilia, ΑΠΕ-ΜΠΕ