Ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος

Ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος προ των πυλών;

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε πρόσφατα την πρόθεσή του να επιβάλει αντίποινα στον εμπορικό τομέα, στοχεύοντας την Κίνα και τη Νότια Κορέα, απειλώντας με κυρώσεις το Πεκίνο και υπερασπιζόμενος την αναθεώρηση της εμπορικής συμφωνίας μεταξύ Ουάσινγκτον και Σεούλ.

Ο υπουργός Εμπορίου Γουίλμπορ Ρος υπέβαλε τον Ιανουάριο την έκθεσή του που αφορούσε τις υποτιθέμενες αθέμιτες επιδοτήσεις στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμίνιου από την Κίνα. Διευκρίνισε τότε ότι ο πρόεδρος έχει στη διάθεσή του 90 ημέρες για να αποφασίσει την επιβολή κυρώσεων, χωρίς όμως να αποκαλύψει ποια ήταν τα συμπεράσματα της έρευνας που διεξήγαγαν οι υπηρεσίες του υπουργείου.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους ο Τραμπ είπε ότι οι αμερικανικές βιομηχανίες του τομέα του χάλυβα και του αλουμίνιου "αποδεκατίστηκαν" από το κινεζικό ντάμπινγκ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτή η πιθανότητα επιβολής τελωνειακών κυρώσεων.

Απομένουν ακόμη δύο μήνες μέχρι να διευκρινίσει ο Τραμπ το είδος των κυρώσεων, με βάση τα συμπεράσματα του υπουργείου Εμπορίου.

Όσον αφορά τη Νότια Κορέα, ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε "καταστροφική" την εμπορική συμφωνία KORUS που υπέγραψαν οι δύο χώρες το 2012. Τον περασμένο Ιούλιο είχε αποφασίσει να την επαναδιαπραγματευτεί, θεωρώντας ότι είναι δυσμενής για τα αμερικανικά εμπορικά συμφέροντα. Και αυτό γιατί οι ΗΠΑ εξάγουν λιγότερα προϊόντα στη Νότια Κορέα αφότου τέθηκε εν ισχύ η συμφωνία.

Το 2017 η Νότια Κορέα ήταν ο έκτος σε μέγεθος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, μπροστά από τη Βρετανία και τη Γαλλία.

Και ενώ συμβαίνουν τα παραπάνω, χωρίς να αναφέρεται η Γερμανία, είναι πανταχού παρούσα από τις ίδιες τις εξελίξεις στις εξαγωγικές της επιδόσεις

αφού το ένα ρεκόρ μετά το άλλο καταρρίπτουν οι γερμανικές εξαγωγές. Όμως οι επικριτές της γερμανικής οικονομικής εξωστρέφειας, όπως ο Ντ. Τραμπ, αντιδρούν επιβάλλοντας δασμούς.

Η διεθνής ζήτηση για προϊόντα "made in Germany" είναι τόσο υψηλή όσο ποτέ. Ακόμα και η ενίσχυση του ευρώ σε σχέση με το δολάριο δεν δείχνει να είναι σε θέση να φρενάρει τα ρεκόρ των γερμανικών εξαγωγών. Το 2017 οι εξαγωγές της Γερμανίας αυξήθηκαν κατά 6,3% φθάνοντας συνολικά σε αξία τα 1,3 τρισεκατομμύρια ευρώ. Ο Σύνδεσμος Εξωτερικού Εμπορίου BGA εκτιμά ότι και το 2018 θα καταγραφεί ρεκόρ εξαγωγών για πέμπτη συνεχή χρονιά.

Οι βιομηχανίες της ισχυρότερης οικονομίας της Ευρωζώνης επωφελούνται από την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και την ανοδική ζήτηση για μηχανήματα, αυτοκίνητα και άλλα προϊόντα γερμανικής κατασκευής. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει για τη διετία 2018-2019 σημαντική ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Με την εκτίμηση αυτή συμφωνεί και ο Γιόαχιμ Λανγκ, διευθύνων σύμβουλος του Συνδέσμου Γερμανικών Βιομηχανιών BDI: «Η διεθνής ζήτηση για γερμανικά προϊόντα θα παραμείνει υψηλή και θα στηρίξει την παραγωγή γερμανικών βιομηχανιών».

Ο Ρον βαν χετ Χοφ, επικεφαλής του ασφαλιστικού κολοσσού Euler Hermes εκτιμά ότι τα δυνατά χαρτιά των γερμανικών εξαγωγών είναι η ποικιλία και η ανταγωνιστικότητά τους. «Όποτε γίνεται λόγος για προϊόντα κορυφαίας ποιότητας τότε η ζήτηση στρέφεται σε γερμανικά προϊόντα. Το ίδιο ισχύει και για το know-how σε γερμανικά μηχανήματα, χημικά προϊόντα και φυσικά αυτοκίνητα».

Όμως υπάρχουν αντιδράσεις στο υψηλό γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα.

Ενώ δασμούς επέβαλαν οι ΗΠΑ στις εισαγωγές πλυντηρίων και φωτοβολταϊκών πάνελ την ίδια ώρα όμως όλο και περισσότερες χώρες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν με εθνικές συνταγές παγκόσμιες προκλήσεις, θεωρεί ο Χόλγκερ Μπίνγκμαν, πρόεδρος του Συνδέσμου Εξωτερικού Εμπορίου: «Για μια διεθνή οικονομία, όπως η γερμανική, που εξαρτάται τόσο από τις εξαγωγές, όσο και τις εισαγωγές αυτό αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό κίνδυνο». Με την εκτίμηση αυτή συμφωνεί και ο επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής Commerzbank Γεργκ Κρέμερ: «Η πολιτική του προέδρου Τραμπ βρίσκει πολλούς μιμητές. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προσπαθούν πλέον να απομονώσουν την εγχώρια βιομηχανία από τον διεθνή ανταγωνισμό». Και σαν να μην έφθαναν οι δασμοί που προαναφέρθηκαν, οι Αμερικανοί εξετάζουν ακόμα και την επιβολή δασμών στην εισαγωγή ατσαλιού που θα έπληττε και γερμανικές επιχειρήσεις.

Όμως το υψηλό εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας δέχεται τα πυρά και άλλων χωρών. Είναι γνωστό ότι η Γερμανία έχει ένα ισχυρό νομισματικό πλεονέκτημα αφού το ευρώ είναι πολύ πιο αδύνατο από το να είχε τι δικό της μάρκο. Η πολιτική της, πολιτική ξενιστή στο σώμα της ΕΕ, της προσφέρει τη δυνατότητα αυτή, γεγονός που πληρώνουν οι "νότιοι" με αντίστοιχα ελλείμματα. Το 2017 ωστόσο το γερμανικό πλεόνασμα περιορίστηκε, μιας και οι εισαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο από τις εξαγωγές. Και όπως ελπίζει ο Χόλγκερ Μπίνγκμαν, ο περιορισμός του γερμανικού εμπορικού πλεονάσματος ίσως κατευνάσει λίγο τους επικριτές της γερμανικής εξωστρέφειας.

 Η αλήθεια είναι ότι από τις προεκλογικές επαγγελίες του Τραμπ στρατηγικού χαρακτήρα μόνο δύο πραγματοποιούνται, η νέα Εθνική Αμυντική Στρατηγική και η φορολογική "μεταρρύθμιση" ασυλίας του αμερικανικού κεφαλαίου που οδηγεί σε ένα νέο παγκόσμιο φορολογικό ντάμπινγκ. Οι σχετικές αναφορές του για την προστασία της εθνικής βιομηχανίας που του έδωσαν και τις καθοριστικές ψήφους για να εκλεγεί δεν έχουν ακόμη προχωρήσει. Τα πρόσφατα μέτρα που πήρε μπορεί να δίνουν τον τόνο των προθέσεων του αλλά σε ένα αλληλοεξαρτώμενο κόσμο ένας εμπορικός πόλεμος με τους δύο άλλους στρατηγικούς ανταγωνιστές, την Κίνα και την Γερμανία/ΕΕ, θα συντάραζε τον καπιταλιστικό κόσμο. Ένας τέτοιος εμπορικός πόλεμος είναι πιθανό να έχει ως θύμα του και τις ίδιες τις ΗΠΑ, τα μονοπώλια της και την οικονομία της, και μάλιστα αυτό είναι πολύ πιθανότερο από το να τσακίσει τις δυνατότητες των εμπορικών της αντιπάλων. Σε κάθε περίπτωση ο οικονομικός Αρμαγεδώνας που θα ξεσπάσει θα έχει δισεκατομμύρια ανθρώπους θύματα και πιθανόν  θα δώσει φτερά στις φωνές και το κυριότερο στις πολιτικές δυνατότητες των πολιτικών δυνάμεων που λένε ότι αυτό το κοινωνικό σύστημα είναι ήδη επί της επιθανάτιας κλίνης.

Επιμέλεια: Νίκος Πυλιώτης

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ,DW Dpa / Στέφανος Γεωργακόπουλος